صابره: گزارش جلسه 18 نظام‌شناسي/ استاد زاهدي:  در اين عالَم، فقط "حضرت امام زمان(عج)" است كه نالة ناله‌كننده را اجابت كرده و سوء را از او دور مي‌كند/ سوء؛ به معني بیماری، گرفتاری، مرگ، عزا و... نیست بلكه به معني زشتی‌ها، باطل، تاریکی، بی‌معرفتی، پلیدی و ظلم و انحراف است/ هنر، نمونه عینی و ملموس فرهنگ و فرزند بلافصل فرهنگ است/ برای هنرمند بودن،  اول باید  معرفت پیدا کرد و نورانی شد، سپس آنچه را که با چشم دل دیده شده، در عالَم ناسوت یا عالَم مُلک جلوه داد/ دشمن، اعتقاد و انديشه و باور ما را نسبت به هنر تغییر داده است

به گزارش پايگاه اطلاع‌رساني صابره، جلسه هجدهم دوره آموزشي "نظام شناسي" با حضور اساتيد و دانش پژوهان و عموم خواهران و برادران با سخنراني استاد زاهدي در روز پنجشنبه 8 اسفند 92 از ساعت 10 صبح تا 12 در محل مؤسسه فرهنگي قرآن و عترت صابره (س) برگزار شد.

جلسه با تلاوت آیات نوراني قرآن كريم آغاز گرديد. در اين جلسه استاد زاهدي مدير موسسه فرهنگي قرآن و عترت صابره(س) در موضوعات «تفسير آيه شريفه  أَمَّن يُجِيبُ... و ارتباط آن با حضرت ولي عصر(عج)» و «معرفي دو بخش هنر و مصاديق هنرمندان قرآني» مطالب خود را تدريس نمودند. در ادامه رئوس مطالب تدريس شده به صورت خلاصه عنوان مي‌شود:‏

* در اين عالَم، فقط خليفهُ الرحمن «حضرت امام زمان(عج)» است كه نالة ناله‌كننده را اجابت كرده و سوء را از او دور مي‌كند
- طبق نصّ صریح قرآن کریم، انبیا و اولیا و به ويژه رسول خدا صلوات الله علیه و اهل بیت مطهرش یعنی چهارده معصوم(ع) خلیفه الرحمن هستند: « وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلاَئِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الأَرْضِ خَلِيفَةً »(بقره:30) خلیفه الرحمن یعنی جانشین حق، یعنی آنچه را که در عالم ملکوت هست و نیست؛ به اذن الله می داند.
- معصوم(ع) می‌فرماید: «قُلُوبُنَا أَوْعِیَةٌ لِمَشِیئَةِ اللَّهِ فَإِذَا شَاءَ اللَّهُ شَیْئاً»(الهدايه الكبري:ص359) یعنی قلب های ما جایگاه مشیت الهی است؛ پس هرگاه او بخواهد ما هم می خواهیم. در تفسیر این روایت می فرماید: «وعلّم آدم الأسماء کلّها»(بقره:31) یعنی هرچه حقیقت، هرچه معرفت، هر چه از توانایی ها، هرچه از دانایی ها و کمالات و مقامات قرب وجود دارد، خداوند همه را به خلیفه‌اش منتقل کرده است.
با توجه به مطالب فوق ترجمه خاصی از آیه شریفه « أَمَّن يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَيَكْشِفُ السُّوءَ»(نمل:62) توسط استاد زاهدی ارائه گردید:
- ظاهر آیه منسوب به حق تعالی است، یعنی چه کسی است جز حق تعالی، که وقتی مضطرّ او را صدا می زند فوراً اجابت می کند و سوء را از او دور می کند؟ حضرت صاحب الزمان (صلوات الله علیه و علی آبائه) ولیّ ما و خلیفه الرحمن است. اینجا یک افق جدیدی پیش روی ما باز می شود که معنی "أَمَّن يُجِيبُ" امام زمان (علیه السلام) است. لذا در اين عالم هيچكس نيست، جز خليفه الرحمن كه نالة ناله‌كننده را اجابت كند و سوء را از او دور كند.

* سوء؛ به معني بیماری، گرفتاری، مرگ، عزا و... نیست بلكه به معني زشتی‌ها، باطل، تاریکی، بی‌معرفتی، پلیدی و ظلم و انحراف است
- سوء؛ به معني بیماری، گرفتاری، ورشکستگی، مرگ، عزا و... نیست. اینها گرفتاري‌هاي دنیا است و براي همه هست. امام علي(ع)فرمودند: «الدنیا دار بالبلاء محفوفه»(ارشاد القلوب، جلد1، ص91) و این بلاها برای تمام مردم دنیا است. مسلمان و مسيحي و كافر و... . دليل یک سوم مرگ های اروپا و آمریکا، خودکشی است، یعنی آنها سختی و فشار بیشتری را تحمل می کنند.
- سوء، زشتی ها است. «یَكْشِفُ السُّوء«َ یعنی باطل و تاریکی را از او می‌گیرد، بن بست ها را از او برطرف می کند، بی معرفتی و نانجیبی و بی شرافتی و رجس و پلیدی و ظلم و انحراف را از او می گیرد و برطرف می کند.
- بلاهای دنیا سوء نیست، امتحانات است. سوء یعنی ما در این بلاها و امتحانات کافر شویم و ابتلائات حق را نبینیم و گرفتاری ها را جاذبه حق تعالی نبینیم.
- «إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرًا»(انشراح:6) یعنی هیچ آسانی نیست جز اینکه انسان از سختی عبور کند. عسر به معنای امتحان است و یسر یعنی عبور از تنگناهای امتحان و فلاح و رستگاری بعد از امتحان، به شرطی که انسان امتحان را تحمل کند.
- مضطرّ کسی است که خود را در چنبره نفس و شیاطین مشاهده کند. بفهمد که شیاطین چنان دوره اش کرده اند که نمی تواند ببیند. امام زمان(عج) از اهل فسق پنهان است ولی از اهل ایمان پنهان نیست. امام زمان(عج) می فرمایند ما به احوالات شما آگاهیم، گناهانتان ما را از چشمان شما پنهان کرده است.
- کیست جز امام زمان(عج) که ما را از سوء اعمال، از سوء نیات، از سوء جهل و شقاوت و از سوء غفلت و نافرمانی و از سوء صفات رذیله نجات دهد و چشم ملکوتی ما را بینا کند؟
- مريضي و گرفتاري، سوء نيست. شايد همين مريضي، دل انسان را بشكند و به سوي خدا مقرب كند. سوء اين است كه ما نعمت‌هاي خود را با اعمال خود به نقمت تبديل كنيم. توهين به رهبر، سوء است. محبت فتنه گران در دل، سوء است.

* معاني سه گانه مضطر
- در این آیه مضطرّ سه معنا دارد:
1- مضطرّ از بلا
2- مضطرّ به نیاز و حاجتِ به خلیفه الرحمن. یعنی مولای من! هیچ راهی جز عنایت تو و توسل به تو ندارم، هیچ نوری جز معرفت تو زندگی مرا نورانی نمی کند. هيچ چراغي جز محبت تو، قلب مرا روشن نمي‌كند.
3- اگر مضطرّ حضرت باشي، همان لحظه حاجتت برآورده است و همان اضطرار، از تو رفع حاجت می کند. مضطرّ کسی است که بفهمد سوء، همه جایش را گرفته است. نشانی‌اش این است که انسان آیا امام زمانش را می بیند؟ تسخیر آسمان‌ها و زمین را می‌بیند؟ اسرار قرآن را مسّ مي‌كند (لايمسّة الّا المطهرون)؟  اگر انسان مضطرّ شود بی اختیار فریاد می زند. اگر مضطرّ نباشیم «یکشف السوء» هم اتفاق نمی افتد. نفس اضطرار به خلیفه الرحمن، «یکشف السوء» است. مشکل، روي معنی اضطرار است. اضطرار یعنی به او چسبیدن، مگر می‌شود کسی به او بچسبد و همزمان گناه و غفلت هم از سر بزند؟
- «وَاصْبِرْ نَفْسَكَ مَعَ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُم بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ وَلَا تَعْدُ عَيْنَاكَ»( کهف:28)
مضطر یعنی تمام حالات و افکار و رفتارت را با عیار رضایت امام زمان(عج) بسنجی. حتی در این آیه می فرماید دو چشمت را از او دور نکن؛ این معنای چسبیدن است. مراقب باش که غایب نشود. چطور؟ خود حضرت می فرماید گناهان تو باعث غیبت می شود، پس اگر انسان گناه نکند او غایب نمی شود.

* هنر، نمونه عینی و ملموس فرهنگ و فرزند بلافصل فرهنگ است
- نظام فرهنگی شامل مبانی فرهنگ ساز، صنایع فرهنگ ساز، عرصه های فرهنگ ساز و مراکز فرهنگ ساز است.
- فرهنگ عبارت است از تمامی جلوه های حیات انسانی.
- مبانی فرهنگ ساز شامل: تفکر، اعتقاد و رفتارهای انسان است. تفکر،  هرگونه اندیشه، آرزو، قضاوت، خیال و تصور است. اعتقادات، هرگونه باور قلبی است. رفتار، هرگونه جلوه های خارجی و درونی در زندگی انسان است.
- یک نمونه عینی و ملموس فرهنگ، هنر است که هر چهار بخش فرهنگ یعنی مبانی، مراکز، عرصه ها و صنایع در آن وجود دارد.
- هدف ما از بررسی نظامات این است که می خواهیم دستاوردها، راهکارها و راهبردها را کشف کنیم و بدانیم که می خواهد چه اتفاقی بیفتد، نه اینکه به صورت تفصیلی آنها را بررسی کنیم.
- هنر کاملاً در فرهنگ نفوذ کرده است و همه جایش به فرهنگ وصل است. حال اگر فرهنگ کفر باشد، هنر هم که فرزند بلافصل فرهنگ است، کافر است و اگر فرهنگ قرآنی باشد هنر هم قرآنی می شود.
- تعریف غرب از  هنر:هنر آینه رفتارها و کردارها و حوادث و دیدنی ها و شنیدنی های حیات است، هر چه که باشد.

* از دیدگاه قرآن، هنر عبارت است از رؤیت حقایق و آیات جمال و جلال و درک یقینیات و ارزش ها و اسمای حسنای الهی 
- هنر دو بخش دارد:
1- بخش اول آن جلوه گری است. یعنی استعدادی است از ودایع الهی در وجود انسان، که می‌تواند دیده ها و شنیده هایش را جلوه دهد و به نحو زیبایی بیان کند. با شعر و نقاشي و مجسمه‌سازي و فيلم، خطاطي و... . اين تبيين و بيان و جلوه‌گري، مانند استعداد پزشکی، ورزشی، کوهنوردی، شنا و... یک استعداد است.
 2- از دیدگاه قرآن، هنر عبارت است از رؤیت حقایق و آیات جمال و جلال و درک یقینیات و ارزش ها و اسمای حسنای الهی، این بخش مهم و اصلی هنر است. بايد كور نباشيم و چشم دلمان را باز كنيم و ببينيم: «مَنْ كانَ في‏ هذِهِ أَعْمى‏ فَهُوَ فِي الْآخِرَةِ أَعْمى»(إسراء:72)‏، استفهام عتابي: آيا كوريد و نمي بينيد... : «أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُمْ ما فِي الْأَرْض»(حج:65)‏.
- اگر کسی این حقایق را ببیند و استعداد جلوه گری داشته باشد می تواند این حقایق را تبیین کند. این، هنر است و صاحب این هنر هنرمند است.
- اینکه می گویند هنر یک آینه صاف است که هر چه ببیند به تصویر می کشد، تعريف درستي نيست. اینجا آینه صاف یعنی بی تعهد. بستگی دارد این آینه دست چه کسی باشد و چه چیزی را نشان دهد. یعنی باید ببینیم هنرمند که باشد تا هنر چه باشد. تعریف هنر با مشخصات هر فرد عوض می شود.
- اینکه بگوییم هنر آزاد است و دل هنرمند را باید رها کرد و هنر را نباید بخشنامه ای کرد، حرف بی ربطی است. این بدعتی در برابر قرآن است. قرآن مي‌فرمايد كه هنر حقيقي اين است كه چشم قلب انسان، رؤيت كند. گوش قلب، حقايق را بشنود. و اين استعداد را داشته باشد كه جلوه گري كند و به مردم نشان دهد. معرفت پيدا كند و نور را ببيند و آنگاه آن را به ديگران نشان دهد. با این نشانه ها می فهمیم که مولوی هنرمند است، حافظ هنرمند است، زیرا چیزهایی که دیده است را به شعر در آورده است، وقتی که می گوید: «عشـقت رسد به فریــاد گر خود بسـان حافــظ* قــــرآن زبر بخـوانـی بــا چهـــارده روایـت». (منظور از 14 روايت، همان 14 معصوم مي‌باشد).

* برای هنرمند بودن، اول باید معرفت پیدا کرد و نورانی شد، سپس آنچه را که با چشم دل دیده شده، در عالَم ناسوت یا عالَم مُلک جلوه داد
- آنچه که اكنون هنر می نامند اصلاً هنر نیست. این‌ها استعداد جلوه‌گری است. برای هنرمند بودن، انسان اول باید عارف شود، معرفت پیدا کند و نورانی شود، سپس آنچه را که دیده است در عالم ناسوت یا عالم مُلک جلوه گری کند. آن وقت مصداق آیه «وَ جَعَلْنا لَهُ نُوراً يَمْشي‏ بِهِ فِي النَّاسِ»(انعام:122) می شود. «يَمْشي‏ بِهِ فِي النَّاسِ» همان استعداد جلوه گری است.
- شیخ بهایی یکی از آن هنرمندان قرآني است. ایشان آیه آیة سوره انسان(دهر) را که با چشم قلبش دیده است، با استعداد جلوه گری عرضه می کند:

ساقيا بده جامي زان شراب روحاني*تا دمي برآسايم زين حجاب ظلماني
بهر امتحان اي دوست گر طلب كني جان را* آنچنان برافشانم كز طلب خجل ماني
بی‌وفا نگار من، می‌کند به کار من* خنده‌های زیر لب، عشوه‌های پنهانی
ما ز دوست غير از دوست مطلبي نمي‌خواهيم* حور و جنّت اي زاهد! بر تو باد ارزاني
ما سيه گليمان را جز بلا نمي‌شايد* بر دل بهائي نه هر بلا كه بتواني

يك پيرمرد مجتهد عارف و عالِم، چه ديده است كه اين اشعار را مي‌سرايد. اين از نگاه قرآن، هنر است.

***براي دانلود و شنيدن اين غزل با صداي استاد زاهدي كليك كنيد. (فايل صوتي mp3 با حجم حدود 4.5 مگابايت)***

* دشمن، اعتقاد و انديشه و باور ما را نسبت به هنر تغییر داده است
- دشمن با ما دو کار کرده است، هم اعتقاد و انديشه و باور ما را نسبت به هنر تغییر داده است، بگونه‌اي كه فکر می کنیم هنر یعنی این هنرپیشه ها و این موسیقی و آوازها و...، و هم رفتار ما نسبت به هنر تغییر داده است که فکر می کنیم مسجد با هنر منافات دارد.
- زیباترین کتاب هنر، قرآن است كه تمام اسرار را به زيباترين جلوه، عرضه كرده است. هنرمند واقعی حضرت اباعبدلله حسین(ع) است که آنچه را در ملكوت ديده در روز عاشورا عرضه مي‌كند و جهان را شیفته خود کرده است. هنر آن چیزی است که حضرت زینب سلام الله علیها و حضرت زهرا سلام الله علیها عرضه کرده است. «ما رأيت إلّا جميلاً» یک جمله هنری است. حضرت زينب(س) جمال و زیبایی ها را در عرصه عاشورا شرح داده اند و آنچه را كه به قلبش منتقل شده است، جلوه مي‌دهد.
- حضرت امام(ره) یک هنرمند است. هم با هنر انقلابش و هم با زبان شعرش جلوه گری کرده است... .

لازم به يادآوري است كه ان‌شاءالله هر هفته پنجشنبه ها از ساعت 10 صبح تا 12  كلاسهاي دوره آموزشي نظام شناسي برگزار مي‌شود.
سي‌دي هاي صوتي اين جلسات براي بهره‌برداري دانش پژوهان، تهيه شده و در اختيار آنان و ساير علاقمندان قرار مي‌گيرد.
حضور در كلاسهاي دوره آموزشي نظام شناسي، پس از ثبت نام، براي عموم خواهران و برادران بلامانع است.

مؤسسه فرهنگي قرآن و عترت صابره سلام الله عليها