پيش گفتار
اسلامی کردن تعلیم و تربیت رسمی کشور آرزویی بود که سالها قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران در دل علاقمندان به تعلیم و تربیت بر اساس الگوهای رفتاری قرآن کریم و سیره ی طیبه رسول خدا و اهل بیت مطهرّش صلوات الله علیهم اجمعین نور افشانی کرده و قلوب ایشان را روشن نگه داشته بود. به این امید که جامعه ای در خور و شایسته ی استقبال از ظهور منجی عالم بشریت حضرت بقیه الله ارواح العالمین له الفداء باشد. امّا درد و غم عاشقان اسلام در ایران قبل از انقلاب اسلامي هنگامی دو چندان شد که سیاست بازان و مدیران گمراه و فاسد، ایران را همچون سایر کشورهای مسلمان نشین، بر اثر بی کفایتی خود به عقب ماندگی از علوم و فنون و نیز به فقر و ضعف تمدن دچار کرده بودند.

آنچنان که در برابر پیشرفتهای چشمگیر کشورهای غرب و شرق، ذلیل و زبون گشته بود. این حقارت در حدی بود که حتی سفارتخانه های کشورهای بیگانه به اندازه ای گستاخ شده بودند که علناً در بالاترین سطوح تصمیم گیری در امور مدیریت کشور دخالت می کردند و این دخالتها به اندازه ای گسترده و شدید بود که حکومتهای وقت را یا به تهدید یا به تطمیع، مقهور خواسته های خود می‌نمودند. تا جایی که برخی از سلاطین یا ساير سیاست بازان، بهنگام نگرانی از شورش مردم يا تصفيه حسابهاي شخصي، به آن سفارتخانه ها پناه می بردند یا در پناه آنها حکومت می کردند.

حسرت پیشرفت علمی و تربیت اسلامی مطابق با الگو و سیره ی طیبه ی اهل البیت علیهم السلام آنگاه به شعله ای سوزان تبديل شد و دل عاشقان اسلام و استقلال و پیشرفت کشور را به درد آورد که تنها بارقه ی امید ایشان خاموش گشت. و آن تلاشهای مرحوم امیرکبیر براي احياء كشور بود. از جمله تلاشهاي آن بزرگمرد تأسیس مدرسه دارالفنون بود كه بارقه ي اميد را در دل علاقمندان به تعليم و تربيت كشور روشن كرد ولي با کشته شدن آن بزرگمرد تمامی برنامه های او در زمینه های مختلف خنثي شد و از بین رفت. بگونه ای که مدیریت مدرسه ی دارالفنون و تمامی طرحهای مربوط به آن قبل از آن که دارالفنون را حتی افتتاح نماید، با توطئه های حساب شده به دست میرزا ملکم خان ارمنی افتاد.

او رئیس فراماسونری از طرف كشورهاي استعماري در ایران بود. یا به تعبیر صحیح، رئیس مرکز جاسوسی فرهنگی و به قول امروزیها رئیس کودتای نرم و براندازی مخملی در ایران به نفع اجانب و بیگانگان بود. شدت خباثت این فرد را می توان از آنجا تخمین زد که علیرغم آن که فردی آگاه به فرهنگ و تمدن بود، مدرسه ای که می بایست پایه گذار فرهنگ و تمدن جدید ایران بر اساس الگوی اسلامی ایرانی باشد یعنی دارالفنون را تبدیل به مرکز نفوذ اندیشه های سکولار و خودباختگی در برابر کشورهای غربی کرد. و تمامی طرحها و برنامه هایی که مرحوم امیرکبیر برای تربیت فرزندان این مرز و بوم مطابق با الگوی بومی و ایرانی بنیانگذاری کرده بود، را دگرگون کرد. زیرا تعلیم و آموزش را از مسیر خودکفایی و استقلال و اهداف مترقی كه امیرکبیر تعيين كرده بود، منحرف کرد و بجای آموزشهای فوق تخصّصی و انتقال تکنولوژی غرب به ایران، دانشجویان اعزامی را تشویق به انتقال اندیشه های سکولار و افکار منحط غربیان در برابر دین باوری نمود و بدین وسیله، ریشه ی دین باوری و اهداف تربیتی بومی اسلامی ایران را از مدرسه‌ي دارالفنون حذف کرد و مسیر تربیت محصّلین دارالفنون را در مسیر غرب باوری به قول مرحوم جلال آل احمد، غرب زدگی و خود باختگي در برابر غرب قرار داد.

هرچند که فرهنگ ایرانی اسلامی و بالاخص شیعی در خاندان ایرانیان ریشه دارتر از آن بود که آن مرد خود فروخته بتواند به کلّی از قلوب کلیّه ی فارغ التحصیلان دارالفنون ریشه کن نماید. (لذا علیرغم آنكه تمامی ساز و کارهایی که مرحوم امیرکبیر برای تربیت متخصّصین متعهّد طرّاحی کرده بود، توسط ميرزا ملكم خان تخريب شده بود، باز هم بصورت استثناء از میان فارغ التحصیلان دارالفنون، فرزندان دانشمند و وطن پرست و علاقمند به اسلام با کمک تربیت خانوادگی خود ظاهر شدند و درخشیدند.) اما به هرحال تأثیر میرزا ملکم خان فراماسونر بر مدیریت دارالفنون آنچنان بود که اوّلاً نسل بعدی فراماسونر ها را در میان طبقه ی تحصیل کرده و اهل فرهنگ در دارالفنون تربیت کرد و ثانیاً وجه مشترک و فضای عمومی فارغ التحصیلان دارالفنون (بجز همان استثناءات) را آنچنان رنگ زد که غرب باوری و غرب زدگی و عدم تعهد به تربیت اسلامی جزء فرهنگ مشترک اغلب ایشان شده بود.
نتیجه آن شد که نسل بعدی (یعنی همان تربیت شدگان دارالفنون) آنگاه که دانشگاه تهران را تأسیس کردند، از همان اساس، تربیت (اسلامی) را از تعلیم جدا کردند. و اسلام و اندیشه های اسلامی را از دانشگاه حذف کرده و آنرا (به تبعیّت از غرب) خاص مساجد و تکایا و مربوط به عوام مردم پنداشتند.
و با این شعار که دانشگاه جای تخصص و دانش است و مسجد جای دین است و دانش مرز اسلامی و غیراسلامی نمی شناسد، اسلامی کردن دانشگاهها و علوم را به کلی از اندیشه ی دانشگاهیان ریشه کن نمودند. بدیهی بود که مدیران و مربیان و معلمان مدارس و کارشناسان آموزش و پرورش نیز که دانش آموختگان همین دانشگاهها بودند، تحت تأثیر ایشان، کتابهای درسی و علوم مختلف را از اسلام جدا دانستند. و بعدها پس از فشارها و اعتراضات ملّت و فرهنگیان متدیّن، درسی را به نام درس دینی و قرآن اضافه نمودند. و بدین ترتیب تا به امروز نظام آموزشی (تعلیم) از تولید انبوه دانشمندان دین باور عقیم ماند اگر فرهنگ غنی و مستحکم بومی ملّت ایران یعنی فرهنگ شیعی پناهگاه فرزندان این آب و خاک نمی بود و در دامان خود ایشان را پرورش نمی داد، ریشه ی دین باوری و اسلام خواهی از دلهای تمامی دانش آموزان و دانشجویان و کارشناسان و استادان و نسل ایرانی کنده می شد. شدّت احساس این خطر به حدّی بود که بعدها عدّه ای از علما و دلسوزان عرصه ی تعلیم و تربیت اسلامی دست به کار شدند و هریک به اندازه ی سعه ی وجودی خویش با مجاهدتهای بسیار، مدرسه هایی را با عنوان مدارس اسلامی تأسیس نمودند. و بدین وسیله بذر اندیشه ی اسلامی کردن دانشگاهها و مدارس در ایران کاشته شد.

امّا بعد از پيروزي انقلاب اسلامي نگرانی دلسوزان و آگاهان عرصه ی تعلیم و تربیت از آنجا تشدید شد که علیرغم تأسیس جمهوری اسلامی ایران و، تقدیم دهها هزار شهید و جانباز در مسیر تحقق تربیت اسلامی جامعه، مشاهده کردند که نظام آموزشی کشور چه در دانشگاه و چه در مدارس در برابر نفوذ اندیشه ی بیگانگان و دفاع از فرهنگ اسلامی ایران، عاجز است. لذا هر از چندگاهی باید شاهد تاخت و تاز فرهنگ و اندیشه های کفر و شرک غرب و شرق در دانشگاه و نفوذ آن در عرصه ی برنامه ریزی و کارشناسی ها و مدیریتها و احزاب سیاسی و سایر عرصه ها و دیگر شئون جامعه باشند. لذا علاقمندان به مکتب تربیتی اسلام هریک به میزان سعه ی وجود خویش تحقیقات مختلفی را آغاز کردند که در رأس ایشان مرحوم شهید مطهری اعلی الله مقامه الشریف قرار داشت. امّا شهادت آن بزرگوار و گرفتاري هاي ملّت و مسئولان کشور بر اثر حمله ی نظامی دشمنان ایران، موجب تأخیر و کندی در انجام این تحقیقات شد. امّا نفوذ اندیشه های بیگانه در دانشگاه و صدماتی که از این ناحیه بر کشور وارد شده و می شود، موجب گشت که رهبر معظم انقلاب بارها بر تدوین فلسفه و مبانی نظام تعلیم و تربیت اسلامی تأکید ورزیده و از خلأ ناشی از آن اظهار نگرانی نمایند. در این رهگذر، افراد و مجموعه های مختلف و متنوّعی از محقّقان در این زمینه به تلاش وادار شده اند که جوانه های آن در آثار و نتایج اعلام شده از طرف ایشان قابل توجه است.

آن چه با تحقیقات می بایست بدست می آمد، تا نگراني رهبر خردمند انقلاب اسلامي برطرف شود، جمع‌آوری معارف قرآنی و خلاصه کردن نظرات علما و علوم اسلامی به عنوان مبانی تعلیم و تربیت اسلامی نبود، زیرا در این عرصه، از زمانهاي گذشته تاكنون، تلاش های ارزشمندی توسط محققین و علماء عظام و مفسّران بزرگ قرآن و اندیشمندان اسلامی صورت گرفته است.
اما آن چه که بدان نیاز است، کشف اساسی ترین محورها و شاخص ها و معیارهایی است که مبنای هرگونه برنامه ریزی برای اسلامی کردن تعلیم و تربیت باشد. به گونه ای که بدون آن محورها و شاخص ها و معیارها هرگونه برنامه و محتوا در جهت اسلامی کردن تعلیم و تربیت، غیر ممکن باشد.
شاخص های مورد نظر باید آنچنان جامع و مانع باشند که هیچ گونه کاستی و یا فزونی در تعداد، و یا در کیفیت و حقیقت نپذیرند و نیز شاخص های مورد نظر باید از دیدگاه اسلام آنچنان روشن و دارای تعریف مشخص باشند که بتوان هرگونه تعلیم و تربیت را بر اساس آنها برای شناخت اسلامی بودن یا نبودن محک زد. در گذشته تحت عنوان طرح تغییر بنیادی نظام آموزش و پرورش تلاشهای بسیار ارزشمندی انجام گرفت ولی خلأ ناشی از همین شاخصها در آن طرح، موجب شکست آن شد. بگونه ای که نه تنها موجب اسلامی شدن آموزش و پرورش نشد، بلکه اجرای نظام آموزشی بر اساس ترمی واحدی که بر مبنای آن طرح انجام گرفته بود، موجب آشفتگی بسیار در تربیت و مدیریت تربیتی شد و سطح بزهکاری در میان دانش آموزان آنچنان گسترش پیدا کرد که مشکلات بسیاری را برای خانواده ها بوجود آورد. و به فرهنگ عفاف درمیان نوجوانان و جوانان لطمات زیادی وارد شد. تا جایی که دستگاه آموزش و پرورش ناچار شد، طرح ترمی واحدی را حذف نماید. این بدلیل آن بود که طرّاحان تغيير بنيادي نظام آموزش و پرورش معتقد بودند که آنچه را که با اسلام تعارض نداشته باشد، می توان وارد ارکان و یا اجزاء نظام تعلیم و تربیت اسلامی نمود. ولی تجربه ی شکست خورده ی مذکور موجب شد که اندیشمندان و تعلیم و تربیت شناسان معتقد شوند که آنچه که تحت عنوان تعلیم و تربیت اسلامی تدوین می شود، لزوماً باید مستقیماً از متن قرآن و روایات و از متن مبانی اسلامی روئیده و یا برخاسته باشد. لذا محققان در حوزه های پراکنده در سطح کشور تلاش مجدد را آغاز کرده و یا ادامه دادند. تا آنکه در تحقیقات قرآنی و روایی مشاهده شد که در قرآن کریم و روایات شریفه، شاخص ها و محورهای خاصی در تعلیم و تربیت انسانها و بالاخص مومنین و مومنات، مطرح شده که خاص لسان وحی می باشد.
شاخص های مذکور در قرآن کریم و روايات شریفه عبارتند از: توجه کامل و تأکید بر پرورش و تربیت عقل (ارزشی) و قلب (روحانی) و اراده و عاطفه (معرفتی) و تفکّر (الهی) به عنوان اصلی ترین و مهم ترین توانایی های انسان. البته در تعليم و تربيت اسلامي به پرورش و تربيت صحيح جسم و نيز به تربيت ذهن، توجه كافي شده است. به گونه‌اي كه در اين دو عرصه نيز داراي نظريات بديعي است كه در جاي خود بحث خواهد شد (انشاءالله) ولي عليرغم آنكه جهت‌گيري‌هاي اين دو عرصه و تكامل آنها با آنچه كه در تعليم و تربيت غربي طرّاحي شده است، بسيار متفاوت است امّا در بسياري موارد، بسيار شبيه به يكديگر مي‌باشند و همين شباهت موجب شده است كه بسياري از كارشناسان جوامع اسلامي، تربيت جسم و ذهن را به غلط از الگوي غربي اتخاذ نمايند.
در تعلیم وتربیت قرآنی و روایی، شاخص های دیگری نیز معرّفی شده است. و آن عبارت از تبدیل آگاهی ها و معلومات و دانش ها و معارف به نور و بصیرت در وجود انسان است و شاخص دیگر عبارت از مبارزه ی دائم با جهالت است که انسان عالم بعد از کسب علم و آگاهی ممکن است به آن مبتلا شود و این نوع جهالت همچون ویروس خطرناکی است که يك باره تمامي بصيرت و نورانيت و حكمت و حقيقت‌بيني عالم را از بين مي‌برد و او را به مراتب از حيوانات پست‌تر مي‌نمايد. اين نوع جهالت خاص محافل علمی و انسان های عالم و فرهیخته است.
شاخص های مذکور در مکتب قرآن و عترت، آن چنان مهم و اساسی تلقی می شوند که قرآن کریم و روایات شریفه، هرگونه معرفت و هرگونه تربیت و تهذیب نفس را بدون توجه به شاخص های مذکور، غیر ممکن می داند. از منظر قرآن و روایات، هرگونه دانش و معرفت اگر در درون انسان به نور و بصیرت تبدیل نشود، نه تنها باعث رشد و ترقي انسان نخواهد شد، بلکه مانع و حجاب و باعث سقوط و هلاکت انسان خواهد گشت.
از دیدگاه آیات قرآن و مکتب وحیانی اسلام، هر عالمی که در مبارزه با جهالت بعد از علم، پیروز نشود، دچار سرکشی و طغیان خواهد گشت و به جهل مرکّب و گمراهی خطرناک مبتلا خواهد شد. بنابراین، از دیدگاه قرآن کریم و روایات رسول مکرّم اسلام و اهل بیت مطهّرش صلوات الله علیهم اجمعین پرورش و تربيت استعدادهاي هفتگانه‌ي مذكور، اساس و مبنا و محور و شاخص و فلسفه‌ی هرگونه معرفت و تعلیم و تربیت اسلامی، می باشد.
اعم از علم اخلاق، علم توحید، علم فقه، علم عرفان، علم تفسیر، علم حدیث، علم کلام، علم حکمت و نیز اعمّ از هنر و اقتصاد و حقوق و سیاست و حکومت و بهداشت و علوم و فنون و ورزش و تمامی شئون حیات انسانی. به طوری که هیچ نهاد اجتماعی و تربیتی و علمی و هنری و سیاسی و اقتصادی و فنّی و مذهبی و عرفانی و ادبی و کلامی و تبلیغی و قضایی و غیره نمی تواند بدون توجه به تربیت و پرورش موضوعات فوق در انسان به اهداف خود در تربیت اسلامی انسان نائل آید. تا زمانی که چنین تحولی در مجامع و نهادهای فرهنگی کشور رخ ندهد، اسلامی شدن مدارس و دانشگاه ها و به طور کلی اسلامی شدن تعلیم و تربیت کشور در ابهام کامل باقی خواهد ماند. همچنانکه ملاحظه می شود، شاخص ها و معیارهای فوق، کاملاً اسلامی و خاص لسان وحی می باشد. لذا در این مجموعه به عنوان نظریّه و فلسفه ی تربیتی اسلام، معرفی می گردد تا مبنای جامع و مانعی برای تمامی عرصه های تعلیم و تربیت اسلامی و حیات انسانی باشد. انبوه آیات قرآن کریم و روایات شریفه، در این زمینه گویای آن است كه شاخص های مذکور به عنوان مبنای معماری مجدّد تعلیم و تربیت اسلامی از جانب اسلام معرّفی شده است تا زيربناي هرگونه برنامه ریزی و طرّاحی نظام تعلیم و تربیت اسلامی در کلیه ی نهادهای تربیتی و فرهنگی و انسانی جامعه گردد. خوشبختانه تدوین مجموعه ای تحت عنوان سند ملّی آموزش و پرورش با موضوع مبانی و اهداف و برنامه های آموزش و پرورش بارقه ی امید به تغییرات مثبت و مفيد در نظام آموزشی کشور را پدید آورد.
نگارنده نیز با بضاعت مزجات، در گذشته مجموعه ای را در قالب نظریه ی تربیتی اسلام بعنوان (مبانی تعلیم و تربیت اسلامی) عرضه کرده بود. و علیرغم آنکه در آن کتاب وعده انتشار کتاب نظام تربیتی اسلام داده شده بود، کندی و بی حالی و غفلت برخی از مسئولین در امر اسلامی کردن نظام آموزشی موجب دلسردی از تقدیم این کتاب گشته بود. ولی مشاهده ی سند ملّی آموزش و پرورش شوقی را برانگیخت که موجب تقدیم هرچه سریعتر کتاب تحت عنوان نظام تربیتی اسلام به پیشگاه مقدس اسلام و به محضر علما و اساتید اسلام شناس و مشتاقان و کارشناسان تعلیم و تربیت اسلامی گردد.
قبل از آنکه هدف و مأموریت این کتاب تشریح شود، نگارنده مايل است از زحماتی که دست اندرکاران و اندیشمندان و اساتید بزرگوار در تدوین سند ملّی متحمل شده اند قدردانی نمايد:
نکات برجسته ی سند ملّي آن اندازه است که ذکر آن تنها برازنده ی اساتید بزرگوار است. امّا از آنجا که این اثر ارزنده با عنوان ملّی مطرح شده است، موضوع آن از حدود شخصی و امتیازات فردی اساتید فراتر مي‌باشد و موجب جلب توجه همگان و احساس وظيفه و تلاش برای تکامل آن توسط آحاد ملّت بالاخص جامعه ی فرهنگی کشور می گردد. به همین دلیل است که نگارنده علیرغم ضعف بضاعت علمی، جرأت جسارت به خود داده در جهت تکمیل و تکامل و حفاظت از زیر سؤال رفتن این سند ملّی نکات چندی را تقدیم نماید. بدیهی است که اگر عنوان «ملّی» به این اثر ارزشمند داده نمی‌شد، نگارنده نه تنها خود را موظّف به ذکر اصلاحات مورد نیاز در آن نمی‌دید، بلکه جسارت می دانست که علیرغم تلاشهای گسترده‌ی محققان مربوط، به ذکر نقاط قابل اصلاح بپردازد.
اين طرح شامل دو محور اصلي مي باشد
الف- محور اول آموزش در قالب استفاده از محضر اساتيد و واحد هاي درسي و عرضه ي كتب مربوطه توسط مؤسسه
ب – محور دوم تحقيق و پژوهش ماهانه و تأليف و ارائه ي پايان نامه در پايان دوره
الف- محور اول آموزش : آموزش شامل سه برنامه ي اصلي مي باشد
برنامه اول سخنراني اساتيد و انديشمندان عرصه ي تعليم و تربيت اسلامي
برنامه دوم تدريس موضوعات علمي طراحي شده در تعليم وتربيت قرآني
برنامه سوم تشكيل كمسيونهاي مربوطه و جلسات مباحثه و جمع بندي و تلخيص و ارائه ي نظرات و ابهامات و سوالات دانش پژوهان.
- برنامه ي آموزش فقط در روز هاي پنجشنبه بعد از ظهر مي باشد كه وقت آن در سه برنامه ي مذكور تقسيم ميگردد
نمونه ي برخي از اسامي انديشمندان و شخصيتهاي علمي كه براي سخنراني در برنامه ي اول آموزشي دعوت خواهند شد بدون ترتيب عبارتند از:
1- جناب آيت الله حاج آقا حائري
2- جناب حجت الاسلام والمسلمين حاج آقا دكتر آقا تهراني
3- جناب حجت الاسلام والمسلمين حاج آقا پناهيان
4- جناب حجت الاسلام والمسلمين حاج آقا دكتر خسروپناه
5- جناب حجت الاسلام والمسلمين حاج آقا دكتر محمديان
7- جناب حجت الاسلام والمسلمين علم الهدي(امام جمعه مشهد)
در ابتداي هر جلسه ، برنامه ي اول يعني ارائه ي انديشه هاي تربيتي اسلامي توسط اساتيد بزرگوار مذكور انجام خواهد گرفت
- برنامه ي دوم موضوعات طراحي شده :
در ساعات دوم آموزش موضوعات علمي تعليم و تربيت قرآني كه در قالب 22 موضوع طبقه بندي شده است عرضه خواهد گشت . هر يك از موضوعات مذكور داراي كتاب مستقل و عناوين پژوهشي و منابع مطالعاتي مربوط مي باشد.
هر يك از موضوعات مذكور حداقل در چهار هفته يعني در چهار جلسه تدريس خواهد شد . البته در صورت نياز تا دو هفته ي ديگر مي تواند به آن اضافه گردد، يعني شش هفته كه جمعاٌ شش جلسه خواهد شد.
عناوين موضوعات علمي تعليم و تربيت قرآني در برنامه ي دوم آموزش عبارتند از:
كتاب اول – نظام شناسي و نظام ساز براي تعليم و تربيت اسلامي ، منابع و مباني تربيت اسلام
كتاب دوم – كليد واژه هاي تربيت قرآني و اسلام
كتاب سوم – ذهن و روان ، و قوّه دماغ يا عقل حسي در تربيت قرآني و قواي جسماني، وراثت در تربيت قرآني ، مراحل رشد از ديدگاه اسلام
كتاب چهارم – علم از ديدگاه اسلام و مراحل پيدايش دانشها ، اسلامي كردن دانشها
كتاب پنجم – عقل و تفكر از ديدگاه اسلام و نقش آن در تعليم و تربيت اسلامي و تفاوت آن با مفهوم غربي عقل و فكر (عقل حسّي)
كتاب ششم – عاطفه و احساس قلب و نقش آن در تعليم .... و تفاوت آن با مفهوم غربي
كتاب هفتم –غريزه و اراده در تربيت قرآني
كتاب هشتم – تعليم و تربيت زنان و تفاوت آنها با مردان در تربيت قرآني
كتاب نهم – جهان بيني و ايدئولوژي و سير خلقت انسان در قرآن و اسلام
كتاب دهم – فلسفه و اهداف و اصول تربيتي اسلام
كتاب يازدهم – ساختارها وبرنامه هاي نظام تعليم و تربيت اسلامي
كتاب دوازدهم – روشها و شاخه هاي نظام تعليم و تربيت قرآني
كتاب سيزدهم – اسلامي كردن كتب درسي
كتاب چهاردهم – كارگاه هاي آموزشي – تربيتي و نقش آنها و كارگاه آموزشي- تربيتي تعاون به عنوان كارگاه مادر
كتاب پانز دهم – كارگاه آموزشي- تربيتي اردو به عنوان كارگاه مادر
كتاب شانزدهم- نظام ارزشيابي در تعليم و تربيت قرآني
كتاب هفدهم – نظام تربيتي خانواده
كتاب هجدهم – نظام تربيتي جامعه مذهبي ، فرهنگ و تمدن ، فرهنگ شناسي، مهندسي فرهنگ ، فرهنگ سازي ، جنگ فرهنگي ، مباني جنگ فرهنگي
كتاب نوزدهم – مديريت در تعليم و تربيت قرآني
كتاب بيستم – نقشه ي جامع تعليم و تربيت اسلامي به صورت نمودار
كتاب بيست و يكم – تبيين تفاوتهاي كلي در عرصه ي تعليم و تربيت بين ديدگاه هاي اسلامي و غرب
كتاب بيست و دوم – جمع بندي و دوره از دروس گذشته
عليرغم آنكه مطالعه و پژوهش در باره ي هر يك از موضوعات تعيين شده و كتب مربوط ، نياز به مدّت زماني طولاني دارد، با فرض آنكه دانش پژوهان شركت كننده، داراي مطالعات قبلي بوده و پيش نياز هاي لازم را ديده اند ، و نيز با عنايت به اينكه اين دوره ي آموزشي در سطح دكتري مي باشد طرح موضوعات مذكور ضرورتاً به صورت بسيار فشرده انجام مي پذيرد. و در صورت نياز احتمالي بعضي از دانش پژوهان به شرح بيشتر، بايد به اساتيد مشاور در طول هفته مراجعه نمايند تا نسبت به رفع ابهامات علمي خود توجيه شوند .
تدريس هر يك از موضوعات تعيين شده و كتب مربوط ، در قالب دو واحد آموزشي دانشگاهي قابل مقايسه مي باشد كه جمعاً 44 واحد مي گردد.
بنابراين اگر براي تدريس هريك از كتب و موضوعات مذكور تنها 4 جلسه هزينه شود ، طول هر دوره ي آموزشي جمعاً 88 هفته يعني حداقل بيش از دو سال و نيم به طول خواهد انجاميد.
- برنامه ي سوم : تحقيق و پژوهش
اين برنامه صرفا توسط دانش پژوهان و با راهنمايي و مساعدت اساتيد مشاور انجام خواهد پذيرفت . اين برنامه شامل سه نوع فعاليت مي باشد:
الف- فعاليت اول – شركت در كميسيونها و جلسات مباحثه در ساعت سوم كلاس مي باشد در اين برنامه دانش پژوهان به مباحثه پرداخته و نظرات و ابهامات و سؤالات را مطرح مي نمايند و پس از تصحيح توسط استاد مشاور جمع آوري و به استاد ارائه خواهد شد.
ب- فعاليت دوم – تحقيق ماهانه – دانش پژوهان موظفند براي هر يك از موضوعات درسي ، يك عنوان پژوهشي را انتخاب نموده و پس از انجام پژوهشهاي مربوطه ، در پايان تدريس هر موضوع آموزشي ، ارائه نمايند.
بدين ترتيب براي 22 عنوان آموزشي ، بايد 22 پژوهش انجام داده و ارائه نمايند.
هريك از پژوهشهاي مربوطه نيز بعنوان يك واحد آموزشي تلقي خواهد شد كه جمعاً براي تمام دوره به عنوان 22 واحد آموزشي قابل مقايسه خواهد بود.
پژوهشهاي مذكور ، مقدمه و زمينه سازي براي اجراي نوع دوم پژوهش مي باشد.
دانش پژوهان ، عناوين پژوهشي و همچنين تحقيقات خود را از طريق مشورت با اساتيد مشاور كه از طرف مؤسسه ي صابره معرفي خواهند شد انجام خواهند داد.
دانش پژوهان در طول هفته با اساتيد مشاور چه به صورت مستقيم و يا از طريق پايگاه اطلاع رساني و سايت مؤسسه در تماس خواهند بود.
هر يك از اساتيد مشاور در طول هفته طيّ برنامه اي كه اعلام خواهند نمود، در مركز پيام نور مؤسسه حاضر شده و بصورت مستقيم يا از طريق سايت علمي مؤسسه با دانش پژوهان مربوطه ارتباط بر قرار خواهند نمود.
- محور ارتباطات علمي اساتيد مشاور با دانش پژوهان عبارت است از :
الف- انتخاب موضوعات پژوهشي
ب- انتخاب منابع علمي و سير مطالعاتي و جبران كمبودها و پيش‎نيازها
ج- رفع ابهامات و كسب پاسخها و طرح سؤالات
ج- فعاليت سوم پژوهش : دانش پژوهان موظفند در پايان دوره رساله ي مربوط به پايان نامه ي خود را تدوين و ارائه نمايند. و يكي از عناوين پژوهشي را انتخاب نموده و پس از تأييد هيأت علمي ، موضوع رساله ي پايان نامه ي خود قرار دهند.
رساله پايان نامه در صورت قبولي ، با 22 واحد آموزشي قابل مقايسه خواهد بود.
در صورت تأييد هيأت علمي، رساله هايي كه ارزش ارائه به ساحت علمي جامعه داشته باشند ، با تقبل هزينه ي آن از طرف مؤسسه ي صابره ، با نام محقق مربوط ، چاپ و منتشر خواهد شد. (انشاءالله)
رساله ي پايان نامه ي دانش پژوه توسط هيأت علمي درجه بندي خواهد شد و درجه ي علمي آن معرف سطح علمي دانش پژوه خواهد بود. براي دانش پژوهاني كه تمامي مراحل آموزشي را با موفقيت و تأييد هيأت علمي گذرانده باشند ، گواهي نامه ي قبولي در گذراندن دوره ي تربيت استاد صادر خواهد شد. گواهي نامه ي مذكور از نظر مدرك علمي دانشگاهي اعتباري نخواهد داشت ، مگر آنكه در آينده ، توسط دانشگاه و مسئولين مربوط مورد تأييد قرار گيرد و به عنوان مدرك معادل شناخته شود. گواهي نامه مذكور از نظر كسب امتيازات و گروههاي ترفيعي اداري اعتباري نخواهد داشت ، مگر آنكه در آينده ، توسط نظام، اداري و تشكيلاتي وزارتخانه هاي مربوط به دانش پژوهان شاغل مورد تاييد قرار گيرد.
شرايط شركت در دوره ي تربيت استاد
شرط اول: دارا بودن گواهي نامه ي مدرك فوق ليسانس در هر يك از رشته هاي دانشگاهي و يا گواهي پايان سطح سوم از حوزه هاي علميه ي شريفه مي باشد.
شرط دوم: شركت فعال و مشتاقانه و حضور در كلاسهاي بدون هرگونه غيبت اعم از موجّه يا غير موجّه مي باشد
شرط سوم: فعاليت كامل در پژوهشها و كميسيونهاي مربوط مي باشد.
از افراد علاقمندي كه مدرك علمي آنها پايان سطح دوم حوزه ي شريفه ي علميه و يا ليسانس در هر يك از رشته هاي دانشگاهي مي باشد پس از مصاحبه و كسب احراز صلاحيت و تنها به صورت مستمع آزاد براي شركت در دوره، دعوت خواهد شد و در پايان درصورت تأييد هيأت علمي مؤسسه از ميزان آگاهي و توان علمي افراد مذكور ،‌تصميم مقتضي گرفته خواهد شد اما در ابتدا به هيچ وجه تعهد به صدور گواهي نامه ي پايان دوره داده نخواهد شد.
توجه: شركت درجلسه ي سخنراني انديشمندان در برنامه ي اول هر هفته براي مشتاقان تعليم وتربيت قرآني آزاد مي باشد ولي در پايان سخنراني ، موظف به ترك جلسه مي باشند.
هر سال شامل سه ترم مي باشد و بين هر ترم فقط دو هفته تعطيل مي باشد.

 
اهداف و رهاوردهاي دوره تربيت استاد
با توسل به عنايات حضرت ولي عصر ارواحنافداه در تشكيل اين دوره ي تخصصي ، اهداف زير مورد توجه واقع شده است ،‌ بنابر اين در صورت وصول ، مي توان تحت عنوان ره آوردهاي اين دوره ي تخصصي مطرح نمود:
1. ارائه‌ی طبقه‌بندی منظم در تعلیم و تربیت اسلامی
2. معرفی زمینه‌های لازم برای شناسایی نقاط پژوهش شده و یا مبهم در عرصه‌ی تعلیم و تربیت اسلامی
3. ارائه محدوده‌ی مشخصی از تعلیم و تربیت اسلامی
4. معرفی زمینه‌های لازم برای طبقه‌بندی پژوهش‌ها و تألیفات انجام شده در تمامی عرصه‌های تعلیم و تربیت
5. قابل جذب تمام سلیقه‌های موجود به شرط علاقمندی به اسلام
6. دارای طرح مشخص برای اجرای تعلیم و تربیت اسلامی
7. قابلیت جذب هزاران کارشناس و پژوهشگر در عناوین مختلف و تخصص‌های مختلف
8. استخراج خالص و مستقیم از قرآن و روایات و پرهیز از هر گونه اعمال دیدگاه‌های و نظرات شخصی و یا غربی
9. معرفی نظریات بدیع و مترقّی و نوآوری بسیار از قرآن و روایات در تعلیم و تربیت اسلامی
10. سهل الوصول بودن و اجرایی بودن تمام نظریات
11. وصول مرحله به مرحله در اجرا و اهداف
12. جذاب و زنده و سازنده - به گونه‌ای که هر قسمت و هر بحث نقش سازنده و انگیزنده دارد حتی اگر مطالعه‌ی بقیه دوره ادامه نیابد
13. اسلامی کردن علوم از مدرسه و دانشگاه تا پايان تحصيلات عالي
14. مهندسی فرهنگ – روشن کردن زمینه‌های لازم
15. اسلامی کردن دروس تحصیلی از مدرسه تا پایان دانشگاه
16. پاسخ روشن و راهگشا برای چگونگی بهره‌مندی از علوم غربی
17. پیوند برنامه‌های آموزشی و پژوهشی بدون حذف هر یک
18. ایجاد انگیزه‌های حقوقی و پرتحرک در معلمان و مربیان و پژوهشگران و اساتید
19. معرفی تعلیم و تربیت دختران و تفاوت آن با پسران
20. معرفی رابطه‌ی عقل و عشق و ارائه بهترین و راهبردی‌ترین نظریه در این زمینه و رفع ابهامات دیرینه درباره‌ی این مسأله‌ی عرفانی
21. معرفی عاطفه به عنوان نظریه‌ی جدید اسلامی و تفاوت آن با احساسات
22. معرفی عقل الهی و ریشه‌ی آن و تفاوت آن با ذهن و کارکردهای متفاوت آن دو
23. معرفی جهالت بعد از علم بعنوان اصلی‌ترین رفتار در اسارت افتادن نفس در خدمت شیطان
24. انقلاب تربیتی در روش‌های تربیتی
25. انقلاب آموزشی در روش‌های آموزشی
26. انقلاب ارزشیابی در روش‌های ارزشیابی
27. معرفی کارگاه‌های آموزشی در طراحی و اجرای روش‌های آموزشی و تربیتی
28. معرفی کارگاه‌های آموزشی – تربیتی مادر مثل کارگاه تربیتی آموزشی تعاون و کارگاه تربیتی آموزشی اردو
29. فلسفه‌ی هنر اسلامی و معرفی نمونه‌هایی از هنر اسلامی و انقلابی
30. معرفی روانشناسی بلوغ از دیدگاه اسلام
31. معرفی روش‌های کار با قلب و به کارگیری تربیت قلب به عنوان اصلی‌ترین مرکز تربیتی در درون انسان
32. معرفی روانشناسی قلب و نسبت آن با عقل و ذهن و غریزه و اراده
33. معرفی مبانی و فلسفه و عرفان اسلامی در تعلیم و تربیت
34. معرفی اصلی‌ترین اهداف تربیت قرآنی و اسلامی
35. معرفی ریشه‌ای‌ترین روش‌های قرآنی و اسلامی در تربیت
36. معرفی اصول تربیتی و جایگاه و کارکرد آنها
37. معرفی چگونگی اصلاح نظام آموزشی و تربیتی بدون تعطیل کردن وضعیت فعلی
38. معرفی چگونگی آموزش سیاسی قرآنی و روایی بدون ورود به جنجال‌های سیاسی و روزنامه‌ای
39. معرفی اصیل‌ترین روش تدریس و تربیت دینی
40. معرفی اصول آموزش خانواده
41. بررسی تاریخ آموزش و پرورش فعلی و نقش فراماسونری
42. معرفی مبانی تعلیم و تربیت اسلامی و قرآنی با بهره‌گیری از مباحثی نو و کاملاً قرآنی به صورت حرکت تحقیقی تکاملی در ادامه‌ی مباحث مطرح شده در این زمینه توسط علما اسلامی مانند شهید مطهری و علامه‌ی طباطبایی رحمهًْ الله علیهم اجمعین
43. تحلیل وضعیت فعلی در عرصه‌های اندیشه درباره‌ی دیدگاه اسلام در تعلیم و تربیت اسلامی
44. پاسخ اساسی‌ترین شبهات و سؤالات و ابهامات درباره‌ی تعلیم و تربیت اسلامی
45. اصلاح و تکمیل و معرفی مهمترین نقائص تحقیقات ضمیمه و مستندات سند ملی آموزش و پرورش
46. ارائه زمینه‌های بسیار جدید برای فعال کردن و انگیزش نیروهای دست اندرکار تعلیم و تربیت
47. ارائه زمینه‌های تحقیقات عمیق قرآنی و روایی در تعلیم و تربیت برای علاقمندان به پژوهش در زمینه‌های مذکور
48. تعریف کاملاً مترقی و نو از مفهوم علم در اسلام
49. چگونگی بهره‌گیری از علوم غربی در قالب اندیشه ومکتب اسلامی

كتاب اول
«نظام شناسي و نظام تعليم و تربيت قرآني»
سرفصلها:
- شيوه ي ورود به نظام تعليم و تربيت اسلامي
- تعليم و تربيت اصلي ترين كليد واژه ي نظام رابطه تعليم با تربيت و رابطه ي آموزش با پرورش
- تربيت نتيجه ي تعليم است
- تعليم كليد است
1- فاعل تعليم (معلم)
2- مفعول تعليم(انسان)
3-محتواي تعليم(علم)
4- فعل تعليم (اجزاء و اركان نظام تعليم)
5- فضاي تعليم (الف- خانواده ب- تعليم و تربيت رسمي ج- جامعه)
- كليد واژه هاي تربيتي اسلام – ويژگي هاي كليد واژه هاي وحياني علم و نسبت آن با دانش تزكيه و ادب و تربيت و نسبت آن با پرورش تعليم و نسبت آن با آموزش كتاب ، حكمت، عالم، معلم و نسبت آن با آموزگار ، مربّي و ربّ
- ويژگي هاي فاعل تعليم(معلم) از دیدگاه قرآن و روايات
- عظمت و نقش معلم در تربيت از ديدگاه قرآن و روايات
- ويژگي هاي فعل تعليم و اجزاء و اركان آن (نظام)
نظام تعليم وتربيت اسلامي
مفهوم نظام – نقشه ي جامع نظام (نمودارها)
- منابع، مباني، اهداف، اصول، فلسفه، ساختار، برنامه، روشها، شاخه ها، ارزشيابي
- تعريف منابع – منابع تعليم و تربيت اسلام
- تعريف مباني و چگونگي استخراج مباني و شاخص هاي صحيح مباني ، نقش مباني ، ضرورت جامعيت مباني
- نظامهاي تعليم و تربيت غربي
منابع غربي – فرهنگ، جهان بيني، ايدئولوژي
مباني غرب – انسان شناسي، روانشناسي، جامعه شناسي، نيازهاي فردي و اجتماعي

 
كتاب دوم
 

«كليد واژه هاي قرآن و وحياني»

كليد واژه هاي وحياني و قرآني

    - هيچ گونه ترجمه معادل ندارد.

    - كلمه ي اكبر در الله اكبر

    - كلمه ي حمد در الحمد لله

    - كلمه ي اسم در بسم الله

    - كلمه ي سلام

    - كلمه ي صلوات

    - كلمه ي علم

    - كلمه ي كتاب

    - كلمه ي حكمت

    - تزكيه و تهذيب

    - تربيت و ادب

    - مقايسه مفهوم واژه هاي معادل

 
كتاب سوم
«ذهن و روان در تعليم و تربيت قرآني و بدن و قواي جسماني و وراثت و بهداشت و مراحل رشد و بلوغ در تعليم و تربيت اسلامي»
- تعريف ذهن يا قوّه ي دماغ
- اجزاء و اركان ذهن
-ذهن يا عقل حسي يا عقل جزيي
-تفاوت تفكر حسي با تفكر ارزشي
- حواسّ پنجگانه ، عمده ترين ابزار ذهن
-هوش و مأموريت آن
- حافظه و مأموريت آن
- سرعت انتقال يا تداعي معاني
- مخيله يا خيال و تخيل و مأموريت آن
- واهمه يا وهم و مأموريت آن
-ادراك ذهني
- هوش هيجاني
- انگيزه و انگيزش
- فرايند ، تأثير غدد درون ريز و برون ريز در رفتار
- مراحل رشد ذهني و رفتاري
- تأثير مراحل رشد جسمي در ذهن و رشد ذهني
- بلوغ و تغييرات ذهني
- نسبت احساس و احساسات با ذهن
- نسبت اندامهاي حسي، حركتي با ذهن
- مفهوم روان و نسبت آن با روح
- نسبت روح با مغز و قوّه ي دماغ و ذهن
- جايگاه ذهن و قوّه ي دماغ در تربيت اسلامي
- مراقبت هاي لازم براي محافظت از سلامت و پرورش ذهن در اسلام
- نگاه تعليم و تربيت و روانشناسي غربي به ذهن و تفاوت آن با اسلام
- مسأله ي هرمنوتيك و مشكلات پيش آمده از اين مسأله در حوزه ي انتقال انديشه در غرب
- پاسخ اسلام
تربيت جسماني
1- آناتومي بدن- اعضاي بدن
2- سيستم عصبي
3- حواس پنجگانه
4- حيات بدن
- تنفس
- حركت
- توليد مثل
- تغذيه
- جذب و دفاع و حفاظت
- متابوليسم بدن
- فيزيولوژي و بيولوژي بدن
- غدد درون ريز و برون ريز
-ماهيچه ها
5- مغز و سر – رابطه ي روح با مغز
6- مراحل رشد حسي و حركتي بدن
7- قلب – رابطه ي روح با قلب
8-بلوغ، ظهور و تغييرات در جسم
9- تأثير بلوغ و تغييرات جسمي در رفتار
10-بهداشت و بدن و حفظ الصحه در اسلام- انواع بسيار زياد بهداشت و حفظ الصحه در تمامي شئون زندگي در اسلام
11-تأثيرات جسم در روح
12- تأثيرات روح در جسم
13- تأثيرات غذاي شبهه ناك و حرام در تربيت
14- انعقاد نطفه و پيش نيازهاي آن از ديدگاه قرآن و روايات
15- ژنتيك و وراثت
16- وراثت جسمي ، وراثت رفتاري
17- تاثيرات سلامت جسم و تعادل جسم و ذهن در روح و رفتار
18- نگاه مترقي اسلام در باره حفظ الصحه و تعادل جسمي و ذهني و تفاوت آن با نگاه غرب و روانشناسي هاي موجود.

 
 
كتاب چهارم
«مفهوم علم وفلسفه علم ومأموريت علم از ديدگاه قرآن وروايات»
- مفهوم علم از ديدگاه قرآن وروايات
- مأموريت علم از ديدگاه قرآن وروايات
- اهميت علم از ديدگاه قرآن وروايات
- تفاوت مفهوم علم با دانش ها ومعارف وتخصصها
- شاخصها و وي‍ژگي هاي علم در معني نور و بصيرت از ديدگاه قرآن وروايات (غايت آنها به سوي حقايق، درجهت كمال است ، هدايتگر است ..)
- مراحل اسلامي كردن دانش ها وتخصص ها(چهار مرحله 1- كشف غايات 2- نسبت غايات با حقايق 3- سامان دهي غايات در جهت حقايق4- كشف بايد ها ونبايد ها)
- چگونگي تبديل دانشها به نور وبصيرت در وجود انسان (12مرحله: تهذیب نفس استاد - تهذيب نفس شاگرد -تهذيب فضاي تعليم و تربيت - تهذيب مفاهيم واطلاعات ومعارف - تهذيب روش هاي تعليم و تعلّم - تهذيب تفكر - تهذيب عاطفه - تهذيب عمل و اراده ...)
- لزوم اسلامي كردن روشهاي تعليم از ديدگاه قرآن وروايات
- نمونه هاي كاربردي وكارگاههاي آموزشي در جهت اسلامي كردن از رشته هاي مخنلف دانش
- نمونه هاي كاربردي در كارگاههاي آموزشي در جهت توليد نور وبصيرت در انسان
- طبقه بندي علوم از نظر ميزان نفوذ پذيري از جهان بيني وايد ئولو‍ژي وفرهنگ وساير ديدگاههاي انساني
-لزوم اسلامي كردن فضاي تعليم :
الف-فضاي خانواده
ب- فضای تعليم وتربيت رسمي
ج- فضاي تعليم وتربيت جامعه
- فلسفه ي علم از ديد گاه قرآن وروايات
مفهوم علم وفلسفه ي علم از ديدگاه غرب وتفاوت آن با ديدگاههاي اسلام
نسبت علم با هدايت
نسبت تربيت علمي با كمال ورشد
نسبت تربيت علمي با مديريت
نسبت تربيت علمي با اخلاق ، حكمت ، عرفان ،

 
 
كتاب پنجم
«كتاب عقل»كتاب واحد درسي عقل وليست تيترهاي موجود وبايسته
عقل و نقش آن در مباني فرهنگ و تعليم و تربيت اسلامي
1- عقل (فطره الله ، وجدان)
2- چگونگي پيرايش عقل در انسان (عقل ارزشي ، عقل معاش)
3- حدود عقل (عقل ارزشي وسيله شناخت .....)
4- عظمت عقل در اسلام و قرآن
5-اساس هرگونه رشد
6- چشمه هرگونه خير و صلاح
7- مركب علم
8- نقش عقلگرايي در قرآن(تعقل ، ذكر آيات مستند به تعقل همراه با ترجمه و توضيح اولي الباب)
9- عقل ارزشی مبناي علم و ادراكات
10- حقيقت عقل ارزشي در نظريه تربيتي اسلام ( ماهيت عقل ، سرشت و ذات عقل ذكر احاديث..)
11- مأموريت عقل ارزشي و توانايي هاي آن (حوزه فعاليت عقل، واقعيت چيست؟)
12- شاخص هاي رشد بر اثر عقلگرايي در قرآن (ذكر آيات)
13-شاخص هاي عقلگرايي در روايات اهل البيت
14- نشانه ها و شاخصهاي ديگر عقلگرايي
15- مفهوم دوگانه واژه ي عقل دراسلام
16- تربيت استعداد عقلي
17- چگونگي پژوهش عقل
18- تربيت عقلگرايي بعنوان پروژه ي ملي
19-اقتصاد بر اساس تربيت انسان
20-عروج الي الله به وسيله عقل گرايي
21- اساس ناامني ها ( بي عقلي است)
22- خطر عقل ستيزي
23- تفاوت عاقل و عابد
نظريه تفكر و جهالت
1- مفهوم تفكر در قرآن كريم و روايات (آيا بين تفكر و تدبر، انديشه و تعقل فرق است؟)
2- اهميت به مفاهيم دوگانه ي تفكر ( آسماني زميني )(نگاهي به آثار مكاتب الحادي، شكاكيت و پست مدرنيسم)
3- مقايسه مفاهيم دوگانه ي تفكر
4- نتايج راهبردي در مقايسه مفاهيم دوگانه ي تفكر
5- عقلانيت و خردگرايي غربي و عقلانيت اسلامي
6- مفهوم جهالت در قرآن (جهالت بعد از علم )
7- جهلي به معناي انتخاب فرهنگ و انديشه جاهلي، جهالت به معناي لجبازي با ارزش ها، جهالت به معناي حسادت و ناجوانمردي، جهالت به معناي لجبازي، جهالت به معناي كفر و سركشي جهالت به معني غفلت از اصول بندگي و عرفاني، جهالت يك فرهنگ است و داراي تمامي جوانب و ابعادي است كه يك فرهنگ غلط و منحرف بايد دارا باشد.
8- آسيب شناسي عقل گرايي با عقل ستيزي و پيدايش جهل
9- نتايج و آثار عقل ستيزي در قرآن
10- حقيقت جهل در روايات اهل البيت مفهوم ( زميني و وحياني )
نتايج مقايسه و دو مفهوم زميني و آسماني جهل
1- صحنه ي كربلا ، صحنه ي ظهور عقل الهي در برابر وعقل منفعت طلب بود .
2- روايات جنود عقل و جهل
3- توجه به قلب به عنوان مركز ادراكات انساني
رابطه ي علم و قلب
عقل و وجدان در برابر عقل حسي و معاش
تربيت و پرورش و رشد عقل ( وجدان ) و تفكر

 
كتاب ششم
«عاطفه و احساس و قلب در تعليم و تربيت قرآني و روايي»
- مفهوم قلب در قرآن و روايات
- رابطه ي قلب ماهيچه اي و قلب روحاني در قرآن و روايات
- نقش قلب در مديريت رفتار بيروني و دروني در آيات و روايات
- ادراك در فلسفه و انديشه ي قرآني و روايي
- انواع ادراك: ذهني و قلبي
- اعماق ادراك و ادراكات عالي انساني
- نسبت قلب و ذهن
- نسبت قلب و بدن
- نسبت قلب و روح و ادراكات عالي و مفاهيم و ارتباطات ملكوتي
- نسبت قلب و عقل و تفكر
- نسبت قلب و عاطفه
- نسبت قلب و غريزه و احساس
- چشم و گوش و فهم قلبي( ادراكات عالي انساني)
- قلب و محل روايت انوار و تجليات الهي
- قلب و محل نفوذ شيطان
- نسبت قلب و اراده
- عاطفه و تعريف آن
- تفاوت مفهوم عاطفه و احساس
- خاستگاه و منشأ عاطفه و تفاوت آن با خاستگاه و منشأ احساس
- خداوند متعال عاطفه ي مطلق است !
- رسول خدا اعطف الناس بود
- عاطفه در آيات و روايات
- مأموريت عاطفه در حيات انساني
- اگر عاطفه نباشد !!
- نقش عاطفه در تعليم و تربيت اسلامي و اهميت آن
- نسبت عاطفه با علم اخلاق و حكمت و عرفان
- نسبت عاطفه با عقل
- انواع عاطفه
- احساس و احساسات
- منشأ احساس
-نقش احساسات و احساس در تربيت انساني
-نسبت مراحل رشد انسان و قلب
- مرحله ي بلوغ انسان و قلب
- ظهور نقش قلب بعنوان تولد سوم انسان
- تغييرات حاصل از ظهور نقش قلب در رفتار انسان
-نگاه اسلام به مرحله ي بلوغ و ويژگيهاي رفتاري جوانان
- ظهور عاطفه ي معرفتي در رفتار جوانان
- تفاوت نگاه غرب به بلوغ و رفتار جوانان با نگاه اسلام
- عاطفه و احساس در زنان و تفاوت هر يك
- نسبت عاطفه با رشد و كمال
- نسبت تربيت عاطفي با رشد اجتماعي و مديريت
- نسبت تربيت عاطفي با تعليم و تربيت اسلامي
- نسبت تربيت عاطفي با رشد عقلي
- نسبت تربيت عاطفي با حيات طيبه

 
كتاب هفتم
«اراده و غريزه در قرآن و روايات»
 ت - تعريف اراده
- اجزاء اراده يا مأموريت اراده
- تصميم ، عمل و كار ، سعي و تلاش ، پي گيري و مداومت ، پرهيز و مراقبت
- نسبت اراده با عقل
- نسبت اراده با قلب
- نسبت اراده با عمل
- نسبت اراده با صبر
- نسبت اراده با سعي
- نسبت اراده با استقامت
- نسبت اراده با پرهيز و مراقبت و تقوي
- نسبت اراده با اخلاق اسلامي و جايگاه آن
- نسبت اراده با غريزه
- منشأ اراده و خاستگاه آن
- نسبت تربيت اراده با رشد و كمال و حيات طيّبه
- اهميت و عظمت اراده در قرآن و روايات
شناخت غريزه
- تعريف غريزه و مفهوم آن
-غريزه در آيات و روايات
- منشأ و خاستگاه غريزه
- انواع غرايز
- شباهت انسان با حيوانات در حوزه ي غرايز
- نقش غريزه در حيات خاكي ، مأموريتهاي غرايز
تقوي- نقش غريزه در تكامل و رشد انساني و معنوي و عرفاني
-اگر غرايز يا يكي از آنها گسترش يافته و بيش از اندازه قدرت يابد!
- نسبت غريزه و هواهای نفساني
- نسبت غريزه با احساس و احساسات
- نسبت غريزه و عقل
- نسبت غريزه با اراده
- نسبت غريزه با قلب
- كنترل غريزه توسط اراده
- غريزه و جهالت بعد از علم
- نسبت غريزه با نفس امّاره و شيطان
- نسبت غريزه با اخلاق و عرفان و حكمت
- نسبت غريزه با حيات طيّبه
- نسبت غريزه با تعليم و تربيت اسلامي و قرآني
- نسبت غريزه با اخلاق
- نسبت غريزه با تقوي

 
كتاب هشتم
«نقش زن در حيات انساني»
تفاوت تعليم و تربيت دختران از پسران در دوره هاي آموزشي و مقاطع تحصيلي تا بالاترين سطوح عالي دانشگاهي از ديدگاه قرآن وروايات
1- رازداري = تقّيه
2- زيباشناسي جمال، زينت، حُسن
3- ظرافت رفتار و گفتار
4- سخن و قلم و شعر طيّب من القول، احسن القول، علمه البيان
5-تحمل سختيها و فداكاري ها – جهاد، مجاهدت
6- مركز اتحاد دلها و تسخير قلبها در خانواده
7- احساسات براي دفاع بي دريغ
8- ظرافت جسم و اندام
9- محور تشكيل بيت و اهميت خانواده
10- توجه به مفاهيم انساني و روحاني
11- سيدة نساء العالمين
12- اطاعت پذير تر و نظم پذيرتر
13- اجتماعي تر در جمع كوچك و زنانه
14- قلباني تر از مردان و مردان برهاني تر از زنان
15- جزيي نگر است
16- ناودان رحمت است
17- حسنه است
18- در استدلال و منطق ضعيف تر است
19- ترسو تر است
20- زيور دوست تر است
21- در گرفتن حقوق خود ضعيف تر است
22- در مشاغل سخت ضعيف تر است
23- در امور جنگي و دفاعي ضعيف تر است
24- دائماً در فكر جلب نظر ديگران است و به ديگران در باره ي خود فكر مي كند
25- انفعال بيشتر ، احساسات بيشتر، تماشاچي بودن ، مشاهده گري بيشتر
26- در بزرگسالي، اعتماد به نفس خود را در تواناييهاي هوشي از دست مي دهند و به پريشاني وافسردگي دچار مي شوند
27- منشي گري ، دفتري، مشاغل اجتماعي و خدمات، مشاغل هنري، تدريس و فرهنگي
28- پرستاري
29- علاقه ي كمتر به مسائل علمي
30-علاقمند به رمان، مجلات . فعاليتهاي زنانه و مطالب دست دوم از نظر اهميت ولي متنوّع ، فيلمهاي عاشقانه و غمگين موزيكال و احساساتي ، موسيقي
31- داراي همدلي با ديگران در سختيها و شاديها و جمع گرايي محدود
32- تأثير پذيرتر ، آسيب پذيرتر در مشاغل كه با شدائد و فشارهاي زياد همراه است
33- دروغگوتر
34- قوّه تخيل بيشتر
35- توجه مادرانه به تازه واردها
36-در مواقع و مباحث احساسات بر انگيز شديداً با يكديگر همكاري مي كنند
37- عدم رشد عقلاني، سلامت فطري و ... وابسته تر و غير استقلال طلب
38- از مرئوس بودن بيشتر لذت مي برند
39- در عين تيز هوشي و سرعت ادراك، داراي افكار پيوسته و مرتبط در مسائل اجتماعي نمي باشند
40- صلح طلب تر و خنده روتر
41- در برخورد با مشكل بجاي كشف راه حل سعي در كسب آرامش از طريق صحبت با ديگران
42- طرفدار مشاغل ثابت ، منظم و تكراري و ضروري
43- براي ديگران زندگي مي كنند و در حقيقت خودپسندي خود را در تأييد ديگران بالاخص مردان جستجو مي كنند
انحرافات
1- حريم الهي در رابطه با مردان و پسران شكسته شده است عفاف و حيا كنار رفته و ....
2- حجاب كامل نه تنها رعايت نمي شود، بلكه با آرايش و خود نمايي و عشوه گري......
3- زيبا دوستي به مُد پرستي تبديل شده است
4- مصرف گرايي
5- روابط انساني و معنوي به كنار رفته و به روابط غير اخلاقي و غربي تبديل شده است
6- احساس و عاطفه و محبت وافر كه از بزرگترين ودايع الهي در وجود انسان است كه براي احراز مقام مادري و تأسيس خانواده اهدا شده در مسير شهوات و اميال شيطاني هزينه مي گردد
7- شعر و قلم و سخن تبديل به ياوه سرايي و پر حرفي و مفاهيم غير اخلاقي گشته
8- دختران و زنان دچار بحران هويت شده و منزلت و جايگاه خود را در جامعه گم كرده اند، لذا از تشكيل خانواده سرباز مي زنند و به هرزه گردي در محافل غير اخلاقي روي مي آورند
9- مطالعه و تحقيق به كناري گذاشته شده و كم سواد و كم معرفت شده اند و از فناوري هاي پيشرفته ، در مسير اهداف دشمن استفاده مي شود
10- از اصالت فرهنگي خويش شرمنده بوده و افتخار به تظاهر در شخصيت غربي و فرهنگ و گفتمان غربي
11- راز داري را به روابط و اطلاعات محرمانه در باره ي مردان تبديل كرده
12- تحمل سختي ها را به خوش گذراني و فداكاري را به فداكردن خانواده براي وصول به لذات تبديل كرده اند
13- قدرت تسخير قلبها را تبديل به عشوه گري و تسخير نگاههاي مردان به خويش نموده اند
14- احساسات را يا براي خشم و انتقام و حسادت و يا براي شهوات به كار مي برند
15- از توجه به مفاهيم انساني و روحاني منحرف شده و توجه به مفاهيم نفساني و شهواني مي شود

 
كتاب نهم
«جهان بيني و ايدئولوژي و سير خلقت انسان از ديدگاه قرآن و روايات»
بخش اول جهان بيني
- مفهوم جهان بيني
- ماهيت هستي (خلق و امر)
- عوالم هستي ( سماوات)
- هستي از نگاه اين دنيا ، گذشته و حال و آينده ي آن(مراتب وجود، قوس نزول و قوس صعود)
- ملك و ملكوت و ملائك
- سموات السبع و اداره ي امور هستي
- عرش الرحمن
- حركت هستي و اساس نظام هستي(جذبه و عشق و رجوع ، جلوه ي جمال ، جلوه ي كمال ، حق ، عدل)
- اجزاء و اركان هستي (آيات ، آفاق ، انفس و عالم اسماء)
- جهت حركت هستي(رجوع ، وصال)
- لزوم هماهنگي با حركت هستي(حكمت)
- قوانين حاكم برهستي (حقايق ، كتاب)
- فلسفه ي خلقت هستي (بينات ، رحمت)
- جايگاه دنيا و نسبت آن با هستي( ادني مرتبه ي وجود)(تجوع ، تعري ، تظماء ، تضحي)
- ضرورت تفكر در خلقت و حركت و جهت و نظام هستي (تدبر در آيات)
- رابطه ي انسان و هستي با حقايق (تمسّك)
بخش دوم- ايدئولوژي(عقايد)
- توحيد
- خلقت بر اساس عدل، حكمت، علم، تقدير
- اعمال نظارت (بَدا- كل يوم هو في شأن- بكل شئ عليم)
- اعمال عدالت
هدايت
- هدايت باطني ، عقل
- هدايت تكويني- ربوبيت
- تشريعي - نبوت، كتاب، سيره
- رهبري و مديريت- ولايت و امامت
- تجلي اسماء در وجود وليّ
- ضلالت – نفس امّاره، شيطان
- رجعت- تجليات ولايت و امامت و درك تجليات ظهور انسانهاي برتر و آماده ي پذيرش و درك تجليات ولايت اهل البيت
- معاد- برزخ و عالم قبور، عالم حشر، نامه اعمال، ميزان، صراط، عودت مخلوقات ، قيامت – جهنم ،‌ بهشت
- آخرت و حيات جاودان
- احاطه ي آخرت بر دنيا
- كاتبان اعمال
-ابتلائات و امتحانات الهي
- نقش اين دنيا در نگاه تربيت اسلامي
- تكليف و گناه و ثواب
- عبوديت
- انسان كامل، خليفة الرحمن و مسجود ملائك
- شيطان و جنود او و برنامه هاي او و تواناييهاي او
بخش سوم- سير خلقت انسان
الف- قبل از ورود به دنيا
-آدم اول يا انسان كامل يا خليفة الرحمن(تعليم اسما‌ء- مسجود ملائك)
- عالم ذر يا عالم عهد يا عالم فطرت يا عام امر يا عالم روح
-آدم ابوالبشر – خلقت از گل متعفن، بهشت قرب ، معرفي شيطان، شجره ي ممنوعه، عصيان آدم، هبوط آدم
ب – در دنيا
- مرحله جنيني و مراتب آن
- طي مراحل رشد( بعد از تولد)
- مرحله ي بلوغ و تكليف
- عالم تكليف و عمل و حقوق و حدود الهي
- تمهيد مقدمات كمال و سير استكمالي و تقرب
- مرحله ي انشاء خلق آخر و مسجود ملائك شدن
-مبارزه با نفس- اختيار مشروط و محدود
-پرورش شدائد قوا براي دريافت حكمت و علم و تسخير سماوات
ج- عالم مرگ
- حقيقت مرگ
- حالات محتضر
- مشكلات محتضر
د- بعد از خروج از دنيا
- ورود به قبر
- عالم برزخ
- عالم قيامت (صورت نهايي انسان)
- عالم كمال( بهشت )
- مقامات قرب

 
 
كتاب دهم
«فلسفه و اهداف و اصول تعليم و تربيت قرآني و اسلامي»
واحدها وسرفصل هاي دروس
الف- فلسفه تعليم و تربيت اسلامي
- تعريف فلسفه
- تعريف فلسفه مضاف
- تعريف فلسفه ي تربيتي
- تعريف فلسفه ي كلي
- تعريف فلسفه ي تفصيلي
- فلسفه ي خلقت از ديدگاه قرآن
- فلسفه ي نبوت در اسلام و قرآن
- فلسفه ي علم و تربيت در قرآن
- نسبت فلسفه ي تعليم و تربيت اسلامي با فلسفه ي نبوت و خلقت
- نسبت فلسفه ي تعليم و تربيت اسلامي با حكمت و عرفان اسلامي
- فلسفه ي تفصيلي در هريك از طبقات و اركان نظام تعليم و تربيت اسلامي
- فلسفه ي تربيتي ساختارها
- فلسفه ي تربيتي برنامه ها
- فلسفه ي تربيتي روشها
- فلسفه ي تربيتي شاخه ها
- فلسفه ي تربيتي ارزشيابي
- نقش فلسفه ي تربيتي اسلام در ارتقاء سطح تعليم و تربيت جامعه و جهان
ب- اهداف تربيتي اسلام و قرآن
- اهداف تربيتي قرآن در تمام فضاهاي متعدد و متنوع تربيتي اعم از خانواده مدرسه و جامعه تربيت جسم ، ذهن ، قلب ، عقل ، تفكر، عاطفه، ‌اراده ، غريزه
- اهداف تربيتي در نظام آموزش رسمي اعم از مدرسه دانشگاه و حوزه
- اهدافي كه براساس شناخت مفهوم عام از ديدگاه قرآن تعيين مي شود
-اهدافي كه براساس شناخت خلأها و كمبود هاي نظام آموزشي و جبران آنها تعيين مي شود
- اهداف كه بر اساس انتخاب روشهاي صحيح در جهت اصلاح نظام آموزشي تعيين مي شود
ج- اصول تعليم و تربيت اسلامي
- تعريف اصل و اصول
- مأموريت كلي اصول
- بيشماري و بسياري اصول
- نسبت اصول با اهداف
- برخي از اصول تفصيلي متناسب با عناوين و موضوعات نظام و اهداف آن
- اصول كلي
- اصول تفصيلي
- اصول حاكم بر روشهاي تربيتي و آموزشي
- اصول حاكم بر تدريس
- اصول حاكم بر گزينش نيروي انساني
- اصول حاكم بر سازماندهي و تشكيلات
- اصول حاكم بر برنامه و بودجه
- اصول حاكم بر برنامه ريزي آموزشي و تربيتي
- اصول حاكم بر تدوين ساختارهاي تربيتي
- اصول حاكم بر نظام ارزشيابي و امتحانات
- اصول حاكم بر كارگاههاي آموزشي و تربيتي
اصول تفصيلي بر اساس نوع مأموريت
نمونه هايي از اصول حاكم بر روشهاي تربيتي
- اصل آگاهي از مراحل رشد
- اصل سعي مربي
- اصل تكرار
- اصل اخلاص و جهت گيري بسوي تزكيه
- اصل تعاون و كارگروهي
- اصل تفاوتهاي فردي
- اصل استقامت و پيگيري و صبوري
- اصل عمل صالح
- اصل برادري
- اصل وصول ايمان و يقين
- اصل حقيقت جويي
- اصل عفو و بخشش
-اصل حوصله و همراهي
- اصل نظر و دقت
- اصل ايجاد عادات مطلوب
- اصل نرم خويي
- اصل اعتماد و ايجاد فرصت
- اصل استماع قول اتباع احسن
- اصل استحكام بيان و عمل
- اصل تفكر و تدبر
- اصل مشورت
- اصل ايجاد انگيزه و جلب حضور قلب
- اصل پرهيز از مشاجره
- اصل اعتماد به نفس
- اصل قناعت
- اصل پرهيز از اسراف و تبذير
- اصل نظم و انضباط و طبقه بندي و اولويت بندي امور
- اصل عمل به موقع و عدم تأخير و عدم عجله
- اصل تلاش و مجاهدت
- اصل انتخاب بهترين استاد
- اصل پرهيز از رفاقت و دوستي با افراد گمراه

 
كتاب يازدهم
«ساختارها و برنامه ها در تعليم و تربيت اسلامي در نظام آموزشي رسمي»
- تعريف برنامه و برنامه ريزي
- لزوم برنامه ريزي
- انواع برنامه ريزي
1- برنامه ريزي براي ارائه ي محتوا و مفاهيم تربيتي
2- برنامه ريزي براي ارائه ي محتوا و مفاهيم علمي
3- برنامه ريزي براي تربيت معلم
4- برنامه ريزي براي مقاطع و پايه هاي تحصيلي
5- برنامه ريزي براي طراحي و اجراي فضاهاي آموزشي و تربيتي
6- برنامه ريزي براي لوازم كمك آموزشي و تكنولوژي آموزشي و تربيتي
7- برنامه ريزي براي كارگاههاي تربيتي و آموزشي
8- برنامه ريزي براي سازمان و تشكيلات و امور حقوقي و اداري
9- برنامه ريزي براي مديريت اعم از علمي ، اجرايي، تشكيلاتي و اداري ، تربيتي
10- برنامه ريزي براي طراحي و اجراي نظام ارزشيابي
11- برنامه ريزي براي اسلامي كردن دانشها
12- برنامه ريزي براي اسلامي كردن روشها
13- برنامه ريزي براي آموزش خانواده
14- برنامه ريزي براي تحقيقات و پژوهشها
15- برنامه ريزي براي مراكز فرهنگي
16- برنامه ريزي براي اسلامي كردن نظام آموزشي در مدرسه و دانشگاه و در آموزش و پرورش و دستگاه وزارت علوم
-- تعريف ساختار
-- نقش ساختار و جايگاه ساختارها در نظام تعليم و تربيت
-- انواع ساختار
1- ساختار علمي و تحصيلي
2- ساختار آموزشي عمومي
3- ساختار آموزشي عالي
4- ساختار رشته ها و مقاطع و پايه هاي علمي
5- ساختار محتواي تربيتي
6- ساختار مراكز و دانشگاههاي تربيت معلم
7- ساختار تربيتي فضاهاي آموزشي
8- ساختار تربيتي كتب آموزشي و تربيتي
9- ساختار تربيتي مديريت
10- ساختار تربيتي در نظام اداري و تشكيلاتي
11- ساختار تربيتي در نهادهاي فرهنگي
12- ساختار تربيتي خانواده
 

كتاب دوازدهم
«روشهاي كلي و مشترك در اسلامي كردن تدريس و كتب درسي و تبديل كلاس به كارگاههاي آموزشي و تربيتي اسلامي و تأليف كتب درسي»
- تعريف روش
-روشهاي برنامه ريزي
-روشهاي تأليف كتب درسي
-روشهاي تربيت معلم
-روشهاي ساختار سازي
-روشهاي مديريت
-روشهاي ارزشيابي
-روشهاي سازماني و تشكيلاتي
-روشهاي آموزش خانواده
-روشهاي انتقال مفاهيم آموزشي و تربيتي
- تبديل كلاسها به كارگاههاي آموزشي و تربيتي
- تأليف كتب راهنماي روشها
-روشهاي تربيت فردي و روشهاي تربيتي براي فرد
-روشهاي تربيت جمعي و روشهاي تربيتي براي جمع
-روش تبديل مفاهيم دروس علوم انساني به كارگاه آموزشي تربيتي
-روش تبديل مفاهيم دروس رياضي و فيزيك به كارگاه آموزشي و تربيتي
-روش كار گروهي
- روش انگيزش
- روش ايجاد نظر و دقت
- روش ايجاد سعي مربي
- روش ايجاد اعتماد به نفس
- روش خودكفايي
- روش ايجاد فرصت و اعتماد به مربي
- روش پي گيري و مداومت و تكرار همراه با حوصله و نرم خويي
- شاخه هاي تربيت
نقش دانشجو و مربي در كارگاههاي آموزشي و وصول به اهداف تربيتي آنها
- شاخصهاي ارزشيابي و محك زدن كتب درسي براي تشخيص انحراف و فاصله از اهداف تربيتي قرآني

كتاب سيزدهم
«اسلامي كردن كتب درسي درنظام آموزشي اعم از مدرسه و دانشگاه»
- كتب درسي در نظام آموزشي رسمي
- جايگاه و نقش كتاب درسي در نظام تعليم و تربيت اسلامي
- شاخصهاي اسلامي شدن يا بودن كتب درسي
1- شاخصهاي علوم اسلامي را داشته باشد
- يقيني بودن
- هدايتگر بودن
- رو به سوي كمالات انساني داشتن
- متصل به حقايق عالم بودن
2- شاخصهاي تربيتي را داشته باشد
- اهداف تربيت قرآني در تمامي اجزاء و اركان كتاب متجلي باشد
- در جهت مسير تربيت قرآني حركت نمايد
- روشهاي تربيتي كردن دانشها در كتب درسي متجلي باشد
- روش اجرايي و مرحله به مرحله تبديل محتوا و متون كتب درسي به سوي اسلامی شدن
- روش تبديل جهت گيري دروس علوم انساني به سوي مفاهيم تربيتي قرآني در كارگاه آموزشي ، تربيتي
- روش جهت گيري مفاهيم علوم رياضي فيزيك به سوي مفاهيم تربيت قرآني تربيت قرآني در كارگاه آموزش ، تربيتي
- تعيين اهداف تربيتي قرآني براي هر يك از دروس و كتب درسي
- سامان دهي مطالب كتاب در جهت وصول به اهداف تربيتي قرآني
- رابطه ي علوم انساني در جهان اسلام با تعليم و تربيت اسلامي
- ايجاد كارگاههاي آموزشي براي علوم انساني
- چند نمونه از دروس علوم انساني ( بعد از پالايش علوم و ايجاد شاخصهاي اسلامي شدن) دروس ادبيات فارسي
- برخي از اهداف تربيتي قرآني براي دروس ادبيات فارسي
- چگونگي جهت دهي بسوي اهداف تربيتي
- دروس علوم اجتماعي و سياسي
- برخي از اهداف تربيتي قرآني در علوم اجتماعي و سياسي
- چگونگي جهت دهي مطالب كتاب بسوي اهداف تربيتي
- مباني اسلامي علوم اجتماعي و سياسي
- نتايج معرفتي و عرفاني در آموزشهاي سياسي و اجتماعي اسلام
- ضرورت طرح فلسفه ي تربيتي علوم سياسي و اجتماعي
- آموزش مفهوم صحيح ديانت و سياست از ديدگاه قرآن و اسلام
- دستگاه فكري بنيانگذار جمهوري اسلامي در مسايل سياسي داخلي و خارجي
- تعيين مصاديق سياست در اسلام
- آموزش نقش ارشادات رهبري در جامعه ي اسلام
- اهداف دشمن در حمله به ولايت فقيه
- آموزش جنبه هاي سياسي از سيره ي طيبه ي رسول خدا و ائمه اطهار صلوات الله عليهم اجمعين
- نمونه هايي از سيره طيبه رسول خدا(ص)
- آموزش بزرگداشت ايام الله
-حزب الله و يوم الله و روح الله
- موسي زمان و وادي طور
- كارگاه آموزشي تربيتي علوم سياسي و اجتماعي
- دروس ديني و معارف اسلامي تعيين اهداف تربيتي قرآن
- درس قرآن
برخي از اهداف تربيت قرآني
- درس اخلاق و عرفان
- درس زبان عربي
- درس تاريخ
- درس جغرافيا
- درس اقتصاد
- درس فرهنگ و فرهنگ شناسي و فرهنگ سازي و مهندسي
- درس هنر
- درس فلسفه و منطق
- درس علوم تجربي ( بعد از پالايش اصل اين علوم و اسلامي كردن آنها)
تعيين اهداف تربيتي قرآني
- كارگاههاي آموزشي ، تربيتي
دروس تربيت بدني و ورزش و سلامت
- دروس رياضي فيزيك ( بعد از پالايش اصل اين علوم و اسلامي كردن آنها )
- تعيين اهداف تربيتي
- كارگاههاي آموزشي و تربيتي
- دروس فني و حرفه اي و كشاورزي ( بعد از پالايش اصل اين علوم و اسلامي كردن آنها)
تعيين اهداف تربيتي كارگاههاي آموزشي و تربيتي
- توجيه اساتيد و معلمان در اين زمينه
- شاخصهاي ارزشيابي و محك زدن كتب درسي براي تشخيص صحت يا انحراف و فاصله از اهداف تربيت قرآني

 

كتاب چهاردهم
«كارگاههاي آموزشي، تربيتي و كارگاه آموزشي ، تربيتي تعاون و كار گروهي(كارگاه مادر)»
ويژگي كارگاههاي آموزشي
- براساس سعي مربي
- براساس عمل و الگوي عملي
- براساس تمرين عملي
كارگاه آموزشي ، تربيتي تعاون و كار گروهي
- منظور از كار گروهي
- منظور از تعاون
جايگاه و اهميت تعاون در تعليم و تربيت اسلامي
تعاون كارگاه تربيتي مادر
- مباني قرآني و روايي تعاون
- مباني روانشناسي تعاون
- مراحل پيشبرد تعاون
- مرحله ي الفت
- مرحله دوم هماهنگي
- مرحله سوم اخوّت و برادري
- مرحله چهارم ، ابرار
شرايط تحقق برّ
كارنامه ي تعاون در تاريخ انقلاب اسلامي
تعاون در پژوهش
تعاون در برنامه ريزي
تعاون در تأسيس و راه اندازي
تعاون در توليد
تعاون د توزيع
تعاون در مصرف
تعاون در دفاع و جنگ
تعاون در بازسازي و جبران خسارات
تعاون در رفع مشكلات فردي و خانوادگي و اجتماعي
تعاون در انتخاب اصلح براي هر گونه مديريت
تعاون در خيزش و حركت هاي اجتماعي صالح
تعاون در ايجاد آگاهي هاي اجتماعي
تعاون در شناسائي دشمنان و مبارزه با جاسوس ها و نفاق ها و دشمنان داخلي
تعاون در برابر تجاوزات و تهاجمات و شبيخون هاي فرهنگي
تعاون در تحقق تعليم و تربيت اسلامي
تعاون در بهداشت ملي و حفظ محيط زيست ملي
تعاون در بهداشت جهاني و حفظ محيط زيست جهاني
تعاون در همكاريها و همياري هاي جهاني در امور خير و مثبت
تعاون در عبور از بحران و نجات كشور
تعاون در برابر مفاسد اجتماعي و اقتصادي و سياسي و هنري و فرهنگي ،اخلاقي
آموزش تعاون از ضروري ترين برنامه هاي تربيتي در جامعه است.
آموزش تعاون از ضروري ترين برنامه هاي تربيتي در مدرسه و دانشگاه و حوزه هاي علميه است
آموزش به كارگيري تعاون در تمامي شئون حيات انساني
- كار گروهي در ژاپن
- كار گروهي در چين
- ارزشمندي تعاون بر كار گروهي در اسلام
 

كتاب پانزدهم
«كارگاه آموزشي تربيتي اردو كارگاه مادر»
تعريف اردو
انواع اردو
اردوي خودسازي
اردوي هماهنگي و دوستي با طبيعت
اردوي همكاري و تعاون و كار گروهي
اردوي تحقيقاتي و پژوهشي
اردوي تفريحي
اردوي ورزشي
اردوي هنري
اردوي شناسايي و گزينش افراد
اردوي سياسي و تشكيلاتي و تشكلها
اردوي آموزشهاي تخصصي و حرفه اي
اردوي زيارتي و ديني
اردوي گردشگري
اردوي جغرافياي ، تاريخي ،معدن شناسي دريا شناسي ، خاك شناسي ،باستان شناسي
اردوي آباد گري
اردوي نظامي
اردوي توجيهي
اردوي يك روزه و چند روزه
اردوي دور و نزديك از نظر مكان
در هر نوع از انواع اردو اصول و مباني و اهداف خاصي حاكم است روشهاي تربيتي در هر اردو بايد متناسب با اهداف اردو باشد
- برخي از روشهاي تربيتي در اردوي خودسازي
1- اصل سعي
2- اصل انضباط و نظم
3- اصل نظافت و بهداشت
4- اصل همكاري و تعاون
5-اصل خوشرويي و كسب رفتارهاي مطلوب
6- اصل گذشت و عفو و اغماض
- برخي از روشهاي تربيتي در اردوي مطالعه و آگهي با طبيعت
1- اصل دقت و نظر
2- اصل مراقبت از محيط زيست
3- اصل شناسايي محيط
4- اصل استفاده از ابزار طبيعي
- برخي از اصول مشترك در تمامي اردوها
1- اصل هدفداري
2- اصل برنامه ريزي
3- اصل هماهنگي
4- اصل تعاون و همكاري و خوشرويي
5- اصل سعي
6- اصل سازماندهي
7-اصل تناسب اردو با فرهنگ تواناييهاي اعضاء
- اردو بهترين كارگاه براي رشد شدائد قواي انسان يا استعداد هاي اصلي انسان است يعني :
- رشد تواناييهاي ذهني
- رشد تواناييهاي قلبي
- رشد تواناييهاي عقلي
- رشد تواناييهاي فكري
- رشد تواناييهاي ارادي
- رشد تواناييهاي در كنترل غريزه
 

كتاب شانزدهم
«نظام ارزشيابي در تعليم و تربيت قرآني و اسلامي»
-- تعريف ارزشيابي
-- تفاوت مفهوم ارزيابي از ارزشيابي
-- ارزشيابي از وصول به اهداف و اصول
- در مرحله ي تدوين
- در مرحله ي اجرا
-- ارزشيابي از ساختارهاي تربيتي
- در مديريت تربيتي
- نظام سازماني و تشكيلاتي
- در تربيت انسان
- در اسلامي كردن علوم
- در تدوين كتب درسي
- در برنامه ريزي
- در محتواي علمي و تربيتي
- در تبديل كلاسها به كارگاههاي آموزشي تربيتي
- در تأليف كتب راهنماي روشها
- در آموزش خانواده
- در تجلي اهداف و مباني تربيت قرآني در شخصيت و رفتار دانشجويان و جوانان
- ارزشيابي از ميزان توانايي و صحت نظام ارزشيابي
 

كتاب هفدهم
«نظام تربيتي خانواده»
-- عظمت و اهميت خانواده در قرآن و روايات
-- خانواده اصلي ترين مدرسه ي تربيتي اسلام
1- انعقاد نطفه
-گزينش همسر و اهميت دقت در آن
-انتخاب بهترين زمان و ساعات و بهترين حالات براي انعقاد نطفه
2- مأموريت و نقش خانواده در تربيت
-انتقال وراثت و صفات جسمي و فيزيكي و بيولوژيكي و آناتومي بدن
- انتقال وراثت و صفات روحي و رفتاري
- آموزش آداب و عادات مطلوب (نظام تعليم و تربيت خانواده)
- همكاري و تعاون در انتخاب مسير زندگي
- باز سازي روحي و ترميم فشار هاي رواني اعضاء خانواده ناشي از بر خورد با جامعه
- ايجاد نشاط و حفظ سلامت اعضا
- اصلي ترين واحد تأسيس كنند و تجهيز كننده ي جامعه و موثرترين واحد تربيتي جامعه
3- نظام تعليم و تربيت خانواده
- نقش هريك از اعضاء خانواده در پيشبرد اهداف و اجراي نظام تعليم و تربيت قرآني
- نقش مادر – در ارتباط با پدر
- در ارتباط با فرزندان
- در ارتباط با دختر بالاخص در نوجواني و جواني
- در ارتباط با پسر بالاخص در نوجواني و جواني
- در جمع خانواده
- در ارتباط با نوزاد و كودك
- نقش پدر - در ارتباط با مادر
- در ارتباط با فرزندان
- در ارتباط با پسر
- در ارتباط با دختر
- در جمع خانواده
- در ارتباط با نوزاد و كودك
4- مباني تعليم و تربيت خانواده (مشترك با تعليم و تربيت رسمي و جامعه)
5- برنامه هاي تربيتي خانواده
الف- برنامه هاي مربوط به درون خانواده
- قبل از ازدواج
- ازدواج و انعقاد نطفه
- دوران بارداري
- دوران شيردهي
- دوران صباوت كودك
- دوران تميز
- دوران بلوغ و نوجواني
- دوران جواني و بزرگسالي
- وقتي كه فرزندان از يك يا دو نفر بيشتر باشند
ب- برنامه هاي متناسب با هر يك از مراحل رشد فرزندان
- در ارتباط با دختران
- در ارتباط با پسران
ج- در ارتباط با جامعه
6- روشهاي تربيتي خانواده
- روشهاي تربيتي براي جنين
- روشهاي تربيتي با نوزاد
- روشهاي تربيتي با جوان(بلوغ)
- روشهاي تربيتي با جوان
- روشهاي كلي و مشترك
7-محورهاي اصلي آموزش خانواده
- آموزش مراحل رشد
- آموزش و آگاهي از استعدادها و آمادگي ها و توانايي هاي فرزند (8 استعداد اصلي)
- آموزش وظايف والدين
- آموزش چگونگي هماهنگي خانواده با نظام آموزشي رسمي و ساير نهاد هاي تربيتي جامعه
- آموزش آگاهي از شرايط و لوازم ارتباط صحيح اعضاء با يكديگر
- آگاهي از مباني و نظام تربيتي خانواده
- آگاهي از حالات مشترك فرزندان در مراحل رشد
- مشكلات خانواده و راه حل آن ها
 

كتاب هجدهم
«نظام تربيتي جامعه مذهبي ، فرهنگ شناسي، مهندسي فرهنگي، فرهنگ سازي، جنگ فرهنگي، مباني جنگ فرهنگي»
مقدمه – كودتاي فرهنگي
فصل اول – مباني جنگ فرهنگي از منظر قرآن كريم و روايات اهل البيت عليهم السلام
فصل دوم – فرهنگ چيست نقش آن در مديريت جامعه چگونه است؟ و تفاوت فرهنگ و تمدن در چيست؟
فصل سوم - فلسفه و روان شناسي سياسي جنگ فرهنگي
فصل چهارم – ادبيات جنگ فرهنگي
فصل پنجم – جبهه هايي كه دشمن باز كرده و خاكريز زده است و اهدافي كه از آن خاكريزها در نظر گرفته است
فصل ششم – مناطق جنگي در جنگ فرهنگي
فصل هفتم – سلاحها و ابزار جنگي در جنگ فرهنگي
فصل هشتم – گروهها و نهادهاي زمينه ساز براي تعارض فرهنگي در داخل
فصل نهم – گروهها و نهادهاي زمينه ساز براي تعارض فرهنگي در خارج
فصل دهم – سرمايه هاي اصلي و تواناييهاي بالقوه و بالفعل در داخل و خارج
فصل يازدهم – نقطه ضعفهاي جبهه خودي در جنگ فرهنگي (به لحاظ اطلاعاتي)
فصل دوازدهم – نقطه ضعفهاي جبهه خودي (به لحاظ برنامه ريزي و اجرايي)
فصل سيزدهم – ستادهاي فرماندهي نيروهاي خودي
فصل چهاردهم – اهداف و وظايف كلي ستادهاي فرماندهي
فصل پانزدهم - شرح وظايف تخصصي در واحدهاي ستادهاي فرماندهي
فصل شانزدهم - تشكيل رده هاي نيرو و تشكيلات و سازماندهي نيروهاي خودي در جنگ فرهنگي
فصل هفدهم – روشهاي مختلف عمليات جنگي دشمن در جنگ فرهنگي
فصل هجدهم - تحليل روشهاي عمليات جنگي دشمن در جنگ فرهنگي از مرحله شروع يك هجمه تا سقوط فيزيكي سنگرهاي خودي
فصل نوزدهم – تحليل نمونه هاي عيني از جنگهاي فرهنگي دشمن
فصل بيستم – ستادها و مراكز فرماندهي خودي كه در دسترس نفوذ قرار گرفته است
فصل بيست و يكم – نتايج عيني نفوذ دشمن در تضعيف اصلي ترين خاكريزهاي جبهه خودي
فصل بيست و دوم – نفوذ دشمن در سنگرهاي ادبيات انقلاب اسلامي و سقوط قسمتي از آن
فصل بيست و سوم – نفوذ دشمن در سنگرهاي فرهنگ عمومي جامعه و سقوط بخشي از آن سنگرها
فصل بيست و چهارم – پيش بيني عمليات آينده دشمن
فصل بيست و پنجم – برآورد نيازهاي اطلاعاتي در جنگ فرهنگي
فصل بيست و ششم – نقش شعارهاي رهبري در همسو كردن نيروها و جبهه هاي خودي در هدف گيري به سود دشمن
فصل بيست و هفتم – پيروزي هايي كه رهبري در جنگ فرهنگي و دفاع بدست آورده است
فصل بيست و هشتم – روشهاي ترجمه اجرايي فرامين و پيامهاي رهبر در جبهه هاي خودي
فصل بيست و نهم – پيشگيري از افراط در برخوردهاي فرهنگي و مراقبت از آزاديهاي مشروع
فصل سي ام – سازماندهي طرح
فصل سي و يكم – نقشه سازماندهي تعامل نيروها
فصل سي و دوم – هيأتهاي علمي طرح و شرح وظايف آنها
فصل سي و سوم – گزينش اساتيد و دانشجويان
فصل سي و چهارم – منابع و متون علمي مورد نياز
فصل سي و پنجم – چگونگي و روش شناسايي نفوذ دشمن
فصل سي و ششم – چگونگي و روشهاي برخورد با هجمه هاي مختلف و متعدد دشمن (شكستن كودتا)
فصل سي و هفتم - تأسيس و تدوين بولتن و اطلاع رساني
فصل سي و هشتم – ويژگيها ي كودتاي فرهنگي
فصل سي و نهم – شناسايي شبكه نسل جديد و ناشناخته ي فراماسونري شكل گرفته در بعد از پيروزي انقلاب اسلامي ( نفوذ جريان فراماسونري در طيف هاي روشنفكري)
فصل چهلم – كودتاي فرهنگي در آموزش و پرورش ( دوره تحصيلات عمومي)

 
 
كتاب نوزدهم
«مديريت در تعليم و تربيت قرآني»

نمونه هايي از مديريت ها در تربيت انسان
1- در صنعت
2- در هنر
3- در ورزش
4- در بهداشت
5- در اقتصاد
6- در حكومت
7- در سياست و تشكيلات سياسي
8- در روابط جهاني
9- در فرهنگ
10- درخانواده
11- در رسانه
12- در آموزش و پرورش
13- در دانشگاه
14- در قانون گذاري يا مجلس شوراي اسلامي يا قوّه مقننه
15- در حقوق و قضا يا قوه قضاييه
16- در شركت و بخش خصوصي و كارخانه ها
17- در نهادهاي فرهنگي دولتي و غير دولتي در دولت يا قوه ي مجريه
فضاي مديريت انسان
1- در درون يا فرد
2- در خانواده – خانواده اگرچه جزئي از جامعه است ولي چون بنيانگذار جامعه است و رابط بين فرد و جامعه است بصورت مستقل بحث مي شود (نمودار 9 تا 21 و 21 تا 28)
3- در تعليم و تربيت رسمي
الف – در دانشگاه
ب - در مدرسه
ج – در حوزه
د – دوره هاي تخصصي
4- تعليم و تربيت غير رسمي
الف – فضاهاي داراي برنامه هاي تربيتي (نمودار شماره 36 ) 1-دولتي 2- خصوصي 3- مشترك
ب – فضاهاي عمومي و بدون برنامه (نمودار شماره 37)
ج – فضاهاي ضد فرهنگي و تاريك يا ضد تكاملي( نمودار شماره 38)
در اين نمودار ، انواع مديريت انسان مطرح شده است و انواع فضاهاي تحت مديريت انساني طبقه بندي شده است.
مديريت اسلامي
مفهوم مديريت
- هرگونه مديريت در اسلام، ماهيت و جهت تربيتي قرآني و اسلام دارد
- هرگونه مديريت جهت و ماهيت تربيتي دارد و چه غلط و چه درست و چه منحرف و باطل و چه حق و صحيح
نظام تربيتي مديريت
1- مباني
2- مباني مديريت در قرآن و روايات – استعدادهاي انسان، جهان بيني، ايدئولوژي ، سير خلقت انسان
3- اهداف اصلي و كلي مديريت درقرآن و روايات
4- اسلامي كردن علوم در هر گونه مديريت
5- ساختار تربيتي در هر گونه مديريت
6- روشهاي تربيتي در هر گونه مديريت
7- مهندسي فرهنگي در هر گونه مديريت
8- جايگاه مديريت مورد نظر در هندسه ي فرهنگي جامعه
9- مصاديق مديريت براساس پرورش عقل( ارزشي)
10- مصاديق مديريت براساس پرورش عاطفه
11- مصاديق مديريت براساس پرورش اراده
12- مصاديق مديريت براساس پرورش تفكر ارزشي
13- مصاديق مديريت براساس تربيت غريزه
14- مصاديق مديريت براساس پرورش وتعادل ذهن و روان
15- مصاديق مديريت براساس حفاظت از نشاط و سلامت جسم
اصول و روشهاي مديريت از ديدگاه قرآن و روايات
انواع مديريت
- مديريت صنعت محور
- مديريت دانايي محور
- مديريت تربيت محور
محورهاي اسلامي كردن مديريت
1- اسلامي كردن دانشها و تخصصها
2- اسلامي كردن نظام تعليم و تربيت رسمي و غير رسمي
3- اسلامي كردن نظام تربيتي خانواده
4- اسلامي كردن محيط و جامعه
5- مهندسي فرهنگ
6- شناخت موقعيت مديريت مورد نظر در مهندسي فرهنگ
7- حركت هماهنگ با مهندسي فرهنگ
فضاهاي مديريت:
- درون باطن
- خانواده
- مدرسه و دانشگاه و حوزه و دوره هاي تخصصي
- جامعه و نهادها و تجمعات و فضاهاي مربوط
- فضاهاي ضد فرهنگ و تاريك يا ضد تكاملي
 

كتاب بيستم
«نقشه جامع تعليم و تربيت قرآني و اسلامي در قالب نمودار»
نمودار شماره 1- چگونگي طراحي نظام تعليم وتربيت
نمودار شماره2- شناخت مراحل توليد دانش ها وتخصص ها
نمودار شماره 3- چهار شناخت ضروري براي اسلامي كردن دانش ها وتخصص ها از نظر تاثير جهان بيني وايدئولو‍ژي وفرهنگ هاي بشري ‍
نمودار شماره4- مراحل اسلامي كردن دانش ها وتخصص ها
نمودار شماره5- طبقه بندي ضروري ترين شناخت ها در جهت اسلامي كردن علوم
نمودار شماره6-
نمودار شماره 7- محدوده طبقه بندي نظام تعليم تربيت اسلامي
نمودار شماره8- منابع تعليم وتربيت قرآني
نمودار شماره9- اركان مباني تعليم تربيت اسلامي
نمودار شماره10- جسم وبدن
نمودار شماره11- ذهن و روان
نمودار شماره12- قلب
نمودار شماره13- عقل
نمودار شماره14- تفكر و عاطفه
نمودار شماره15- اراده و غريزه
نمودار شماره16- جهان بيني
نمودار شماره17-ايدئولوژي
نمودار شماره18-سير خلقت انسان
نمودار شماره19-اهداف تعليم تربيت رسمي و قرآني
نمودار شماره20-اصول
نمودار شماره21-فلسفه تعليم و تربيت اسلامي
نمودار شماره22- ساختارهاي نظام
نمودار شماره23- برنامه هاي تعليم و تربيت اسلامي
نمودار شماره24- روشهاي تعليم و تربيت اسلامي
نمودار شماره25- شاخه هاي تربيت
نمودار شماره26- نظام ارزشيابي
نمودار شماره27- خانواده و نظام تربيتي آن
نمودار شماره28- نقش پدر در برابر خانواده
نمودار شماره29- نقش پدر در برابر هريك از اعضاء خانواده
نمودار شماره30- نقش مادر در برابر همسر
نمودار شماره31- نقش مادر در ارتباط با فرزندان (جوان و نوجوانان پسر و دختر)
نمودار شماره32- نقش مادر در ارتباط با نوزادان و كودكان خانواده
نمودار شماره33- برنامه هاي تربيتي خانواده
نمودار شماره34- آموزش خانواده
نمودار شماره35- خانواده هاي مشكل دار
نمودار شماره36- فضاهاي برنامه دار تربيتي در جامعه
نمودار شماره37- فضا هاي كاملا عمومي و نياز مند مديريت (نقش جامعه در تربيت اسلامي و قرآني)
نمودار شماره38- محيط ها و فضاي ضد فرهنگي و يا ضد تكاملي
نمودار شماره 39- مهندسي فرهنگ (طبقه بندي فضا هاي اجتماعي و اثر گذار و شيوه هاي راهبردي براي مهندسي فرهنگ در جامعه)
 

كتاب بيست و يكم
«تبيين تفاوتهاي كلي در عرصه ي تعليم و تربيت بين ديدگاه هاي اسلامي و غرب»
تفاوت نقش انسان در هستي
تفاوت در انسان شناسي و اصول روان شناسي
تفاوت در تعريف انسان
تفاوت در شناخت روح و روان
تفاوت در مفهوم عاطفه و احساس
تفاوت در شناخت و دستگاههاي ادراكي انسان
تفاوت مفهوم عقل
تفاوت مفهوم علم
تفاوت در انسان شناسي يا روان شناسي زن
تفاوت در نگرش به دين
تفاوت در رابطه ي عقل و دين
تفاوت در رابطه با علم و دين
تفاوت در نقش دين ( در جامعه و سياست)
تفاوت در تاريخ رابطه علم و دين
تفاوت در مفهوم ارزشها و اخلاق
تفاوت در تعريف ارزشهاي جامعه و اخلاق اجتماعي
تفاوت در مفهوم و تعريف آزادي
تفاوت در تعريف و مفهوم قانون و حقوق