چاپ کردن این صفحه

معرفي اجمالي دوره آموزشي "مديريت و تربيت اسلامي در تعليم و تربيت قرآني"

788 1395/11/01
معرفي اجمالي دوره آموزشي "مديريت و تربيت اسلامي در تعليم و تربيت قرآني"

مؤسسه فرهنگي قرآن و عترت صابره (سلام الله عليها) در پي تحقيقات طولاني خود در جهت تدوين مباني، نظريه و نظام تعليم و تربيت اسلامي از ديدگاه قرآن كريم و روايات اهل بيت عصمت و طهارت (عليهم السلام) به منظور معرفي دستاوردها و نتايج به دست آمده، اقدام به برگزاري دوره تربيت استاد تحت عنوان "مديريت و تربيت اسلامي در تعليم و تربيت قرآني" نموده است. پيش بيني مي شود مباحث اين دوره در طول 5 سال و در 28 محور اساسي با بيش از 450 سرفصل علمي عرضه گردد. محورهاي مذكور به دليل اهميت و گستردگي محتوا در قالب كتاب ارائه گرديده است و تاكنون كتاب هاي نظام شناسي، كتاب كليد‌واژه‌هاي وحياني، كتاب تربيت جسم، كتاب تربيت ذهن، كتاب تربيت قلب، كتاب تربيت عقل، كتاب تربيت عاطفه، كتاب تربيت غريزه و اراده، كتاب تفكر و جهالت و كتاب نظريه جهالت بعد از علم مورد تدريس قرار گرفته است.

 

مؤسسه فرهنگي قرآن و عترت صابره (سلام الله عليها) در پي تحقيقات طولاني خود در جهت تدوين مباني، نظريه و نظام تعليم و تربيت اسلامي از ديدگاه قرآن كريم و روايات اهل بيت عصمت و طهارت (عليهم السلام) به منظور معرفي دستاوردها و نتايج به دست آمده، اقدام به برگزاري دوره تربيت استاد تحت عنوان "مديريت و تربيت اسلامي در تعليم و تربيت قرآني" نموده است. پيش بيني مي شود مباحث اين دوره در طول 5 سال و در 28 محور اساسي با بيش از 450 سرفصل علمي عرضه گردد. محورهاي مذكور به دليل اهميت و گستردگي محتوا در قالب كتاب ارائه گرديده است و تاكنون كتاب هاي نظام شناسي، كتاب كليد‌واژه‌هاي وحياني، كتاب تربيت جسم، كتاب تربيت ذهن، كتاب تربيت قلب، كتاب تربيت عقل، كتاب تربيت عاطفه، كتاب تربيت غريزه و اراده، كتاب تفكر و جهالت و كتاب نظريه جهالت بعد از علم مورد تدريس قرار گرفته است.

اهداف اين دوره آموزشي به دو بخش كلي تقسيم مي شوند:


1. اهداف علمي: از آنجا كه اسلام داراي دانش تخصصي و بسيار پيشرفته درباره مديريت و تعليم و تربيت مي باشد و نيز از آنجا كه متأسفانه تاكنون در كشورهاي اسلامي و حتي در جمهوري اسلامي ايران اين دانش كشف و ارائه نشده است، تحقيق و تدوين آن از جمله ضروري ترين امور اسلام به شمار مي رود، بحمدالله اين مؤسسه پس از بيست و چند سال تحقيق و پ‍‍‍ژوهش مداوم بدان دست يافته است. اين دانش تخصصي داراي ظرفيت تجربي و فرآيند اجرايي شدن بسيار جذابي است كه چگونگي ارائه اين جذابيت، خود هدف ديگر و مهم اين مؤسسه است. طرح، تبيين و تدوين مديريت و تعليم و تربيت اسلامي داراي "نظام بسيار منسجم، مترقي و عالمانه" است، كه نه تنها با نظام هاي سكولار، تكثرگرا و ليبرالي قابل رقابت است، بلكه آنها را پشت سر گذاشته و از آنها به اندازه فاصله زمين تا آسمان سبقت مي گيرد. كه اين هدف نيز در قالب عرضه مديريت و نظام تعليم و تربيت اسلامي در همين دوره معرفي و تدريس مي شود.
2. اهداف اجرايي: دانش پژوهان دوره از بين فرهيختگان حوزوي و دانشگاهي با هدف كسب دانش تخصصي مديريت و تعليم و تربيت قرآني و نظام مربوط به آن، انتخاب مي شوند. براي توسعه و فراگيري اين دوره، پس از تربيت استاد به تشكيل دوره غيرحضوري اقدام خواهد شد. هم اكنون نيز برنامه آموزش غيرحضوري به صورت آزمايشي در حال اجرا بوده كه در نهايت آموزش حداقل هزار نفر در هر دوره مد نظر مي‌باشد. كتاب هاي درسي اين دوره، در حال تدوين و چاپ است كه اولين كتاب آن؛ با عنوان "نظريه تربيتي اسلام" آنچنان مورد توجه قرار گرفته است كه در برخي مراكز دانشگاهي در حال تدريس است. تدوين كتب درسي اين دوره بدين گونه است كه براي هر سرفصل، يك كتاب در حال ارائه است، يعني بيش از چهارصد و هفتاد عنوان كتاب در پايان دوره، بايد تحويل جامعه علمي گردد.
اشاره اي به محتواي علمي دوره:
نفوذ اندیشه های بیگانه در دانشگاه و صدماتی که از این ناحیه بر کشور وارد شده و می‌شود، موجب گرديد تا رهبر معظم انقلاب بارها بر تدوین فلسفه و مبانی نظام تعلیم و تربیت اسلامی تأکید ورزیده و از خلأ ناشی از آن اظهار نگرانی نمایند. آن چه با تحقیقات می بایست به دست می آمد تا نگراني رهبر خردمند انقلاب اسلامي برطرف شود، جمع‌آوری معارف قرآنی و خلاصه کردن نظرات علما و علوم اسلامی به عنوان مبانی تعلیم و تربیت اسلامی نبود، زیرا در این عرصه، از زمانهاي گذشته تاكنون، تلاش های ارزشمندی توسط محققین و علماء عظام و مفسّران بزرگ قرآن و اندیشمندان اسلامی صورت گرفته است. اما آن چه که بدان نیاز است، کشف اساسی ترین محورها و شاخص ها و معیارهایی است که مبنای هرگونه برنامه ریزی برای اسلامی کردن تعلیم و تربیت باشد. به گونه‌ای که بدون آن محورها و شاخص ها و معیارها هرگونه برنامه و محتوا در جهت اسلامی کردن تعلیم و تربیت، غیر ممکن باشد. شاخص های مورد نظر باید آنچنان جامع و مانع باشند که هیچ گونه کاستی و یا فزونی در تعداد، و یا در کیفیت و حقیقت را نپذیرند، همچنين اين شاخص‌ها باید از دیدگاه اسلام آنچنان روشن و دارای تعریف مشخص باشند که بتوان هرگونه تعلیم و تربیت را بر اساس آنها برای شناخت اسلامی بودن یا نبودن محک زد. آنچه که تحت عنوان تعلیم و تربیت اسلامی تدوین می شود، باید مستقیماً از متن قرآن و روایات و از متن مبانی اسلامی روئیده و یا برخاسته باشد. لذا محققان تلاش مجدد را آغاز کرده و یا ادامه دادند تا آنجا که در تحقیقات قرآنی و روایی مشاهده شد که در قرآن کریم و روایات شریفه، شاخص ها و محورهای خاصی در تعلیم و تربیت انسانها و بالاخص مؤمنین و مؤمنات، مطرح شده که خاص لسان وحی می باشد. شاخص های مذکور در قرآن کریم و روايات شریفه عبارتند از: توجه کامل و تأکید بر پرورش و تربیت عقل(ارزشی)، قلب (روحانی)، اراده، عاطفه (معرفتی) غريزه، جسم، ذهن و تفکّر(الهی) به عنوان اصلی ترین و مهم ترین توانایی های انسان. در تعلیم وتربیت قرآنی و روایی، شاخص های دیگری نیز معرّفی شده است. و آن عبارت از تبدیل آگاهی ها و معلومات و دانش ها و معارف به نور و بصیرت در وجود انسان است و شاخص دیگر عبارت از مبارزه دائم با جهالت است که انسان عالم بعد از کسب علم و آگاهی ممکن است به آن مبتلا شود و این نوع جهالت همچون ویروس خطرناکی است که يك باره تمامي بصيرت و نورانيت و حكمت و حقيقت‌بيني عالم را از بين مي‌برد و او را به مراتب از حيوانات پست‌تر مي‌نمايد. اين نوع جهالت خاص محافل علمی و انسان های عالم و فرهیخته است. از منظر قرآن و روایات، هرگونه دانش و معرفت اگر در درون انسان به نور و بصیرت تبدیل نشود، نه تنها باعث رشد و ترقي انسان نخواهد شد، بلکه مانع و حجاب و باعث سقوط و هلاکت انسان خواهد گشت. بنابراین، از دیدگاه قرآن کریم و روایات رسول مکرّم اسلام و اهل بیت مطهّرش صلوات الله علیهم اجمعین پرورش و تربيت استعدادهاي هشتگانه‌ مذكور، اساس و مبنا و محور و شاخص و فلسفه هرگونه معرفت و تعلیم و تربیت اسلامی می باشد. انبوه آیات قرآن کریم و روایات شریفه، در این زمینه گویای آن است كه شاخص های مذکور به عنوان مبنای معماری مجدّد تعلیم و تربیت اسلامی از جانب اسلام معرّفی شده است تا زيربناي هرگونه برنامه ریزی و طرّاحی نظام تعلیم و تربیت اسلامی در کلیه نهادهای تربیتی و فرهنگی و انسانی جامعه گردد.
خلاصه اي از عناوين موضوعات علمي تعليم و تربيت قرآني كه در طول دوره تدريس شده يا خواهد شد، عبارتند از:
1- نظام‌شناسي و شاخص‌هاي تعليم و تربيت اسلامي: نظام يعني مجموعه منظمي كه همه اجزاي آن با هم داراي ارتباط معنادار مي‌باشند و از ابتدا تا انتهاي آن داراي طبقه‌بندي منطقي و علمي است كه به اين نحو مي‌باشد: منابع،‌ مباني،‌ فلسفه اهداف و اصول، ساختار، برنامه‌ريزي،‌ روش‌ها،‌ كارگاه‌هاي تربيت معلم، ارزش‌‌يابي.
2 – نقش كليد واژه‌هاي قرآني در تعليم و تربيت اسلامي: هر‌يك از كليد واژه‌هاي قرآني در منظومه نظام تربيتي اسلام داراي مأموريتي خاص مي‌باشد و اگر واژه ديگري جايگزين آنها شود ديگر نمي‌شود آن مأموريت‌ها را از واژه‌هاي جايگزين مطالبه نمود.
3- انسان‌شناسي در تعليم و تربيت اسلامي: در تعليم و تربيت اسلامي هشت استعداد برتر براي انسان برشمرده شده است كه عبارتند از استعدادهاي جسمي، ذهني، عاطفي، قلبي، عقلاني، ارادي، غريزي و تفكر. گرچه تفكر در عرض ساير استعدادها نيست ولي به دليل اهميت و تأكيد آيات قرآن و روايات بر آن به عنوان يكي از استعدادهاي برتر انسان مطرح گشته است.
1-3 جسم و روح: مكتب تربيتي اسلام در تبيين ماهيت جسم به اين حقيقت اشاره فرموده است كه ماده وجود انسان از جنس جوهر است و «جسم» عرَضي است بر ماده وجود انسان و روح نيز صورت تكامل يافته ماده وجود انسان است ولي از تجليات مراتب بالاي وجود است. روح داراي مراتب مختلف است و در هر مرتبه داراي عنواني متناسب با همان مرتبه مي‌باشد. به عنوان مثال روح در مراتب پايين داراي نفس نباتي و نفس بهيمي(حيواني) است و در مراتب بالا داراي نفس ملكوتي است و در اين بين نفس ناطقه،‌ نفس اماره، نفس لوامه، نفس مطمئنه و... قرار دارند. هر‌يك از اين نفوس صورت روح در آن مرتبه مذكور مي‌باشد.
2-3 مغز(ذهن): مغز يا ذهن محل دريافت ادراكات حسي است؛ لذا اگر مستقل (از عقل ارزشي) و به تنهايي در نظر گرفته شود، محدود و جزئي و داراي ضريب خطاي بالا مي‌باشد. بعضي قواي انسان مثل قوه واهمه،‌ قوه مخيله، قوه حافظه و استنباط از بديهيات حسي و در محدوده ذهن مي‌باشند.
3-3 قلب: قلب مركز ادراكات عالي انساني است و رابط بين عالم ماده و ملكوت اعلي مي‌باشد؛ لذا اگر ادراكات حسي از طريق قلبي كه تربيت يافته است مورد تجزيه و تحليل قرار گيرد انسان متوجه حقايق و ملكوت اشياء و اجزاء عالم مي‌گردد.
4-3 عقل ارزشي: از بالاترين مراتب وجود انسان، كه محل تجلي آن در حوزه‌ قلب است. هسته‌ اوليه رشد عقل ارزشي «وجدان» است كه بديهيات ارزشي را شناسايي مي‌نمايد. مأموريت عقل ارزشي شناخت حقايق، درك حكمت‌ها، تشخيص زيبايي‌ها، جاذبه به سوي ارزش‌ها و هدايت انسان به سوي عالم یقین و ایمان و حقيقت مطلق مي‌باشد.
5-3 عاطفه و احساس: مفهوم عاطفه به كلي از مفهوم احساس و احساسات متفاوت است و منشأ آن جذبه‌هاي عقل ملكوتي است و ريشه معرفتي دارد ولي احساس و احساسات يا ريشه در غرايز زیستی دارد و يا به مفهوم هر‌گونه ادراك است.
6-3 غريزه: به مفهوم تمايلات خاص زيستي است كه از درون انسان سرچشمه مي‌گيرد و ضامن تداوم حيات و تداوم نسل مي‌باشد. غرايز زيستي را بايد توسط عقل ارزشي كنترل نمود تا به شهوت تبديل نشوند. عدم كنترل غرايز زيستي مقدمه‌اي براي پيدايش هواي نفس و ورود شيطان خواهد شد.
7-3 اراده: به مفهوم نيروي ويژه روح در تصميم و پيگيري و ادامه آن توسط انسان تا وصول به مقصد مي‌باشد.
8-3 تفكر: به دو مفهوم است يكي به معني عمليات ذهني كه عهده‌دار رهبري تلاش‌ها و شناخت قوانين موجود و مربوط به اين جهان مي‌باشد و دوم به معني عمليات عقل ملكوتي است كه عهده‌دار شناخت و هدايت انسان به سوي ارزش‌ها و حقايق و زيبايي‌ها و يقينيات و كمالات مي‌باشد.
9-3 جهالت از خانواده نكراء: مفهوم جهالت علاوه بر ناداني، به معني سركشي و طغيان و لجبازي در عين آگاهي مي‌باشد كه بسيار خطرناك است و اين نوع از جهالت خاص دانشمندان و فرهيختگان است و حاصل عمل این نوع از جهالت به جاي توليد علم و نور و بصيرت، توليد نكراء است كه طبق فرمايش اميرالمؤمنين عليه السلام شبيه به عقل است ولي عقل نيست و شيطنت است كه در نهايت تمامي عرصه‌هاي علوم و تفكر را با ويروس هواهاي نفساني آلوده مي‌نمايد.
10-3 تفاوت تربیت دختران از پسران و نقش زن در حیات انسانی: این موضوع یکی از بهترین موضوعات دوره است که طرح و تشریح آن موجب روشن شدن فلسفه و برنامه های مربوط به حقوق زن و نقش زن در حیات انسانی و روانشناسی زن و طراحی نظام آموزشی و تربیتی دختران از نگاه قرآن و روایات می باشد.
4- معرفت شناسي: در بحث معرفت شناسي از ديدگاه اسلام علم به معناي نور و بصيرت مي‌باشد و چنين مفهومي اگر محور معرفت شناسي قرار گيرد، بشريت در هدايت علم به سوي كمال دچار ابهام و اشتباه نخواهد شد. لذا در بحث معرفت شناسي تعريف و فلسفه علم و نحوه اسلامي كردن علوم و نحوه اسلامي كردن كتب درسي و مهندسی فرهنگ و تهاجم فرهنگی مورد بررسي قرار خواهد گرفت. مباحث بعدی: 5- هستي شناسي، 6-امام شناسي، 7-ساختارشناسي، 8-برنامه شناسي، 9- روش شناسي و اجرا.
نتايج مورد انتظار دوره:
در پايان دوره، دانش پژوه در صورت قبولي از مراحل طي شده، بايد رساله دكتراي خود را متناسب با موضوعي كه در طول دوره انتخاب و به صورت مداوم روي آن تفكر و تحقيق نموده است، ارائه نمايد كه اين رساله ها، بايد سه خصلت و شاخص اصلي داشته باشند: 1. منبعث و مستخرج از قرآن و روايات باشد. 2. حاوي راهبرد يا راهكار تربيتي يا مديريتي باشد. 3. در موضوع مديريت و تعليم و تربيت باشد.
كلياتي از مشخصات دوره:
- اين دوره، 3 تا 5 سال به طول خواهد انجاميد و در هر سال، 3 ترم آموزشي گذرانده مي شود. زمان هر ترم، 3.5 ماه است.
- جلسات آموزشي در روزهاي دوشنبه و پنجشنبه بعدازظهر برگزار مي گردد و در طول هفته تحقيق فردي و گروهي انجام مي شود.
- در اختتاميه هر ترم همايش ارائه مقالات و بهره‌گيري از انديشه‌هاي شخصيت‌هاي برجسته و دانشمندان گرانقدر اسلام برگزار مي‌گردد.
ارائه بسته آموزشي شامل بيش از 100 جلسه تدريس شده در ترمهاي اول تا سوم دوره:

هم اكنون بيش از 100 جلسه تدريس شده از ابتداي ترم اول تا پايان ترم سوم دوره "مديريت و تربيت اسلامي در تعليم و تربيت قرآني" به صورت طبقه بندي شده و با سرفصل‌هاي علمي در قالب لوح هاي فشرده ارائه شده است. هر لوح فشرده حاوي مطالب تدريس شده از يك كتاب، به شرح ذيل مي باشد:
كتاب تبيين دوره؛ كتاب نظام شناسي؛ كتاب مباني شناسي(كليات)؛ كتاب كليدواژه هاي وحياني (معرفت شناسي)؛ كتاب انسان شناسي(جسم و روح)؛ كتاب انسان شناسي(ذهن)؛ كتاب انسان شناسي(قلب و عاطفه)؛ كتاب انسان شناسي(عقل)؛ كتاب انسان شناسي(جهل و تفكر)؛ كتاب انسان شناسي(غريزه و اراده)؛ كتاب نقد سند تحول راهبردي آموزش و پرورش (سند ملي)؛ كتاب همايش‌ها (عرضه انديشه‌‌هاي متفكران و علماي اسلام در اين همايشها)، ارائه شده است. به ضميمه اين بسته آموزشي، يك جزوه 32 صفحه اي شامل فهرست مطالب تدريس شده به تفكيك هر عنوان كتاب قرار گرفته است.
مقالات برگزيده در سومين همايش "به سوي راهبردهاي قرآني در تربيت اسلامي":
در همايش اختتاميه ترم سوم، تعداد10 مقاله پذيرفته شد كه 7 مقاله براي ارائه در همايش برگزيده شد كه به اين مقالات جوايز نقدي و لوح تقدير تعلق گرفت و توسط نويسندگان، ارائه گرديد. در حال حاضر متن كامل اين مقالات در سايت صابره قرار دارد.
* محل اجراي دوره در موسسه فرهنگي قرآن و عترت صابره(س) مي باشد. با اين حال به جهت همكاري و ارائه انديشه هاي اين دوره، در ماه مبارك رمضان در محل نمايشگاه بين المللي قرآن كريم و در بخش تحول علوم انساني، كلاسهاي دوره برگزار گرديد.
تصاويري از همايشهاي پايان ترم و جلسات برگزار شده دوره:

 

آدرس مؤسسه فرهنگي قرآن و عترت صابره(س): تهران، خيابان امام خميني(ره)، خيابان شيخ هادي، خيابان هاتف، نبش كوچه شهيد محمدبيك، پلاك64.
شماره تلفن هاي موسسه: 66727156 و   66727159
نمابر (فكس): 66736087
شماره پيامك موسسه: 100066727156

 

 

 

 

آخرین‌ها از

0 نظر